Bulanık Mantık Nasıl Çalışır? |
2. Bölüm

Teknolojinin bu denli gelişimini, onlarca yıldır kullanılan ve genelde sahne arkasında kalan matematiksel çıkarımlara borçluyuz. Bilgisayar dünyasında da ikilik sayı sistemlerinn kullanımına dayanan bir çok modelin önüne farklı bir tasarım çıktı. Bulanık Mantık artık tüm dünyada kabul görmüş ve ürünlerini görebildiğimiz bir teori. Bu yazımızda Bulanık Mantık teorisini ve uygulamalarını açıklamaya çalışacağız.

A- A+

22.01.2015 tarihli yazı 15274 kez okunmuştur.

bulanık mantık fuzzy logic bulanık sistem yapay zeka lütfü zadeh bulanık kontrol semantik puslu mantık fuzzy aristo ikili mantık bilgisayar bulanık mimari matlab yapay sinir ağları felsefe matematik

Bulanık mantık teorisi ortaya atıldığında Batı kültürünün reddettiğine değinmiştik. Japonya, Hindistan gibi ülkelerde başarılı uygulamaların ortaya çıkması ile tüm dünyada kabul görmüştür. İlk uygulama 1974'te Ebrahim Mamdani adlı fizikçinin buhar makinelerinde hız kontrolü için kullanması ile gerçekleşmiştir. Bulanık sistemleri endüstriye uygulamada başı çeken ülkelerden Japonya'da Hitachi firması tarafından gerçekleştirilen Sendai metro hattı projesinde, trenin istenen konumda ve zamanda durması iyileştirilmiş ve enerji verimliliği sağlanmıştır. Yamaichi Securities firması, bulanık mantığı temel alan uzman sistemleri sayesinde 1988 yılında yaşanan borsanın krizi Kara Pazar olayını 18 gün önceden tahmin etmiştir.

►İlginizi Çekebilir: Asimov'un Robot Yasası ve Yapay Zeka | Makineleşen Dünya 2. Bölüm

Bulanık Mantık Uygulamaları

Havacılık: Hava sahasında yükseklik kontrolü, uydu uzaklık kontrolü, uçak içi hava ve basınç kontrolü.

Otomotiv - Taşımacılık: Otomatik vites sisteminde, hız, ivme, motor, ağırlık gibi bir çok değişkeni kullanarak en iyi ivme değerinin ve performansının yakalanması, akıllı karayollarının geliştirilmesi, toplu taşımacılıkta trafik, saat gibi değişkenlerle yolculara uygun ulaşım aracına yönlendirilmesi

Tıp - Sağlık: Şeker hastalığı tedavisinde vücuttaki insülin miktarını kontrol eden yapay pankreas hücreleri, erken doğum sonrası bebeğin gelişimini optimum tutabilen ortamların geliştirilmesi, atık suların geri dönüşümünde arıtım yöntemlerinin belirlenmesi, radyasyon tedavisinde hastaya özel sınır değerlerin belirlenmesi, kullanıcıdan gelen semptom mesajları ile hastalıkların tanımlanabildiği çevrimiçi teşhis ünitelerinin geliştirilmesi.

Yukarıdaki örnekler, sayfalarca çoğaltılabilir. Bunun en önemli nedeni insan beyninin olaylara bakış açısı ve problemleri çözme yaklaşımları bulanık mantıkla birebir örtüşmektedir.

Neden Bulanık Mantık?

Bulanık mantık insan düşünce yöntemine yakın olmasından ötürü anlaşılması kolaydır. Geniş ve kapsamlı analizlerden uzak ve sezgisel yaklaşımı olduğu için basit yapılıdır.

Bulanık mantık esnektir. Bir sistemi sıfırdan başlatarak değiştirmek yerine sisteme bir katman olarak girerek uyum sağlayabilir.

Bulanık mantık, deneyimleme yoluyla kendini sürekli geliştirir. Doğal dilden türetilmiştir. Yukarıda sayılan maddelerin temelinde bu özellik vardır. Yüzyıllar boyunca gelişmiş insan etkileşiminin yegane aracı olan günlük dil ile tanımlanan problemleri ve çözümleri kapsayabilir.

Bulanık Mantığa Gelen Eleştiriler

Klasik mantık savunucuları, bilimin kesinlik üzerine kurulduğunu ve bilimsel metotlarda belirsizliğe yer olmadığını düşünmektedir. Bir kısım bilim çevresi bulanık mantığı tamamen reddetmezken, teorinin getirdiği yaklaşımın zaten ihtimaller hesabıyla var olduğunu savunmuştur. Ancak belirsizlik ve rasgelelik kavramları birbirine benzese de farklıdır. Her ikisinin ortak noktası, bir olaydaki belirsizliği [0,1] birim aralığında göstermektir. Ancak bulanık mantık, bir olayın hangi dereceye kadar var olduğunu sorgularken, ihtimaller hesabı ise olayın olup olmadığını incelemektedir.

Kimi bilim adamları ise, sonsuz olasılıklarla uğraşan bir teorinin basitlikten uzaklaştığını, gereksiz matematiksel hesaplamalar içinde kaybolup bir sonuca varamadığını iddia eder. Teorinin sahibi Zadeh ise "Neredeyse her problem için bulanık mantık olmadan çözüme gidebilirsiniz, ancak onu kullanırsanız daha hızlı ve ucuz yolu seçmiş olursunuz." demiştir. Nitekim bulanık mantık, çözümlenmesi zor problemlerde daha uygun olacaktır.

Kaynak :

► Wikipedia
► Mathworks
► E-bergi
► Quora