Dünya ve Türkiye’de CNG
(Sıkıştırılmış Doğalgaz)

Alternatif bir yakıt olarak gündeme gelen CNG (Sıkıştırılmış Doğalgaz) artan benzin fiyatlarına çözüm olarak sunulmaktadır. Bu yakıt oldukça çevresel ve ekonomik olup diğer fosil yakıtlara göre birçok avantajı vardır. Bu yazımızda CNG’nin ne olduğunu,nerelerde kullanıldığını,avantajlarını,dünya ve Türkiye’deki durumunu inceleyeceğiz.

A- A+

05.08.2013 tarihli yazı 33335 kez okunmuştur.

Petrol,doğalgaz,kömür enerji kaynakları içerisinde fosil yakıtlar grubunun en önemli üçlüsüdür. Bu fosil yakıtlardan enerji eldesi ise oldukça geleneksel bir yöntemdir. Fakat günümüz dünyasında enerjiye bu kadar ihtiyaç varken kaçınılmaz yollardan birisidir. Fosil kaynakların kullanımı sonucu çevresel zararların minimuma indirilmesi ise oldukça önemlidir. Yukarıda belirtilen yakıtlar arasında en temiz olanı çevresel emisyon miktarlarına bakıldığında doğalgazdır.

►İlginizi Çekebilir: Doğalgaz Depolamaya Başlıyoruz

Doğalgaz Nedir?

Milyonlarca yıl önce yaşamını yitirmiş organik kökenli bileşikler yeraltında bataklık kenarlarında birikir. Sıcaklık ,basınç ve çeşitli organizmaların etkisiyle bir bozunmaya uğrar bu bozunma sonucu bir hidrokarbon yapısı oluşturur. Bu yapı metan, etan, propan gibi gazların bileşiminde olduğu zaman yanıcı bir gaz olan doğalgaz oluşur. Petrolün bir türevi olan doğalgaz günümüzde birçok alanda kullanılmaktadır. Özellikle enerji üretim tesislerinde kojenerasyon gibi enerji ve ısı üretiminin birlikte olduğu sistemlerde vazgeçilmez bir yakıttır. Doğalgaza çeşitli prosesler uygulanarak kullanım alanları artırılabilmektedir. Bu yollardan birisi de sıvılaştırılmış doğalgazdır.(CNG)

Şekil 1: Doğalgaz üretim tesisinden bir görüntü

►İlginizi Çekebilir: En Ekonomik Yakıt Doğalgaz

Sıkıştırılmız Doğalgaz (CNG)

“Compressed Naturel Gas” yani “Sıkıştırılmış Doğal Gaz” diye adlandırılan CNG, doğal gazın yüksek basınçlarda 200 250 barda özel kompressörlerle sıkıştırılmış halidir. CNG; Sıvı doğalgaz olan LNG' den farklı olarak yüksek maliyetli soğutma ekipmanları ve işlemleri gerektirmeden gaz halde depolanır. CNG’nin bazı kullanım alanları:

►Isıtma
►Endüstri
►Gıda
►Otomotiv
►Ulaşım

Bu ve bunun gibi birçok alanda kullanılan CNG özellikle otomotiv endüstrisinde otogaz ve motor yakıtı olarak kullanılabilmektedir. Otomotiv sanayisinde her türlü araçlarda kullanılan CNG uçak,gemi,tır,kamyonet gibi her türlü ulaşım aracında kullanılabilir. Dünya'da sıkıştırılmış doğal gazın en yoğun kullanıldığı alan taşımacılık alanıdır. Akaryakıt fiyatlarının yüksek olması, oktan değerinin 120-125 oktan olması, temiz ve tam yanmanın sağlanması, yağ ile karışmaması sonucu motorun ömrünü uzatması, zamanla yakıt tüketimi artışına neden olmaması, patlama tehlikesinin (%5 -%15 Hava-Gaz karışım oranı) diğer yakıtlara oranla düşük olması CNG' nin teşvik edilen bir yakıt olmasını sağlamıştır.

Şekil 2: CNG depolama tankı

Araç Yakıtı Olarak Doğal Gazın Kullanımı (CNG)

Son günlerde artan petrol fiyatları araç sahiplerine büyük bir ekonomik külfet oluşturmaktadır. Ayrıca benzin türevi fosil yakıtlarında doğaya saldığı emisyonların çevreyi olumsuz düzeyde etkilediği aşikardır. CNG benzinle çalışan araçlara göre % 70-80, LPG ile çalışan araçlara göre % 40-50 daha tasarrufludur. Bunun yanında daha temiz olması da bir diğer önemli avantajıdır. Araçlarda CNG kullanılması için bazı ekipmanlar gerekmektedir. Bunlardan en önemlileri ; CNG' ye uygun motor,CNG tüpleri, yakıt hattı ve regülatörlerdir. Bu ekipmanların yanında CNG kullanılacak bölgede yeterli altyapının olması da gerekmektedir. CNG dolum istasyonları,depolama üniteleri,CNG dolum ve dönüşüm araçları o bölgede olması gerekli faktörlerdir.

Şekil 3: Sıkıştırılmış Doğalgazın kullanıldığı bir otomobilin dolum tüpleri

CNG’nin Avantajları

►Diğer yakıtlara göre daha eknonomik ve temizdir.
►Doğalgaz çevreyi etkileyici toksik ve korozif ürünler üretmediğinden diğer fosil
yakıtlara göre en temiz yakıttır.
►Motora direkt gaz olarak girdiğinden soğuk havalarda dahi kolayca yanar.
►Doğal gazın tutuşma sıcaklığı 650 ºC; benzininki ise 350 ºC’ dir.
►Benzinde olduğu gibi katkı maddeleri içermediğinden, yanma sonrası motorda daha az atık madde bırakır. Bu özelliğinden dolayı motor ömrünü uzatır diyebiliriz.
►Oktan sayısının yüksek olmasından dolayı motor yanma verimi daha yüksektir ve bu açıdan motora faydalı bir yakıttır.
►Doğalgaz boru hatları ile taşındığından, karayolu ile taşınan akaryakıt ve LPG göre otoyollarda tehlike unsuru, ekstra masraf ve kirlilik oluşturmamaktadır.
►Daha güvenli ve risk seviyesi diğer yakıtlara göre minimumdur.

Bu ve bunlar gibi birçok avantajı mevcuttur CNG ‘nin. Çevresel ve ekonomik avantajları ise bu yakıtın tercih edilmesinde büyük rol aynamaktadır.

Şekil 4: CNG depolama tesisi

►İlginizi Çekebilir: Çalık'dan Naturelgaz Açıklaması

Dünya ve Türkiye’de CNG Kullanımı

CNG teknolojisi günümüzde altyapı eksiklikleri nedeniyle çok yaygın değildir. Buna rağmen dünya üzerinde 5 milyonun üzerinde araçalternatif bir yakıt olan CNG’yi kullanmaktadır. İleriki yıllarda bu sayı daha da artacaktır. Türkiye’de ise İstanbul ve Ankara’da toplamda 700 adetten fazla CNG ile çalışan araç mevcuttur. Dolum istasyonlarının artması ve altyapı çalışmalarının hızlanmasıyla beraber dünyada ve Türkiye’de CNG kullanımı giderek artacaktır.