Elektrik Tesisatlarında Proje ve Projeci Sorunları

Bu yazı, Elektrik Tesisat Mühendisleri Derneği'nin (ETMD) izni ile yayınlanmıştır.
 

Ne yazık ki ülkemizde çıkmış yönetmelik ve standartlara uyulmadan elektrik projeleri de yapılmaktadır. Projelendirilen üst ve alt yapı sistemlerinin büyük çoğunluğu insan ömründen daha uzun bir süre insanların hizmetinde kalıp, dünyanın malı olarak yaşayacağı göz önünde bulundurulmalıdır.
 

Projeler yapılacak tesisatların tümünü koordine edecek, yatırım ekonomisi, zaman ekonomisi, aşırı enerji tüketimi, global ısınma gibi parametreleri ön planda tutmak ve gelecekte kullanılacak teknolojilerle geliştirilmesine imkan sağlayacak tedbirlerin alınmasını da kapsamalıdır.

Ülkemizdeki olumlu gelişmelerin başında standartlar ve yönetmeliklerin yazılması, bir çoğununda dünya standartlarına entegre edilerek yenilenmesi gelmektedir. Projeler gelişimin aynası olup uygulanmak üzere yapılmalıdır. Halbuki son dönemlerde bazı projeler yasak savmak ve izin alabilmek için yapılmakta, hiç kullanılmadan geçerliliğini yitirmektedir. Durum böyle olunca proje ve projeci değerini kaybetmektedir. Proje yapımında bu olumsuzluklar yaşanırken inşaat sektöründe meydana gelen daralmalarda buna eklenince elektrik projelerinin yapım kalitesi biraz daha düşmektedir, bunun yanı sıra proje fiyatlarıda en düşük seviyelere inmektedir.

Günümüzde taahhüt, tedarikçi, üretici firmalar iş hacimlerini arttırabilmek için çok düşük fiyatlar veya hiç bedel almadan proje yapmaya kalkışmakta, bunun yanında daha önce hiç proje yapmamış veya taahhüt firmasında şantiye mühendisliği yapmış mühendisler uyguladıkları projelerdeki bilgilerle yapmaya çalıştıkları projeler oldukça daralan sektörümüze olumsuz etki etmekte ve haksızlıklara neden olmaktadır. Buna bağlı olarak projecinin aldığı ücretin yetmemesi nedeni ile kuvvetli akım, aydınlatma, zayıf akım projelerinin büyük bir kısmını üretici veya tedarikçi firmalara yaptırmaya çalışmaktadırlar, bu da yetmezmiş gibi hiçbir ücret almadan kendi ürünlerini spesifiye eden projeleri yaparak proje sektörünü daha da yıpratmaktadırlar.
 

Bazı kurum veya kuruluşların kontrol departmanları, yüklenici veya iş sahiplerinin projelerini hızla onaylatabileceklerini belirtmekte ve devreye girerek proje yapmaya çalışmakta ve sistemi çökertmektedir. İnşaat sektörünün lokomotiflerinden olan elektrik projeleri büyüklük, yeterlilik, kalite, standart ve yönetmeliklere uyumlu olması proje hizmetlerinin kalite ve ücret artışlarına neden olacaktır. Durum böyle olduğu takdirde, sektörde istihdam artacak, daha çok proje mühendisi ve teknik personel yetişecektir. Bilgili, deneyimli, kaliteli personel sayısının artması, uluslararası arenada daha fazla yer almamızı sağlayacaktır. Proje yapımında rol alan kişi veya kuruluşlar yeterli ücreti almaları halinde meslek içi eğitimin artacağı kanısındayım.
 

AB ülkelerinde bir proje firması yılda bir veya iki proje yaparak bir yıllık ekonomik yaşamını elde etmesine rağmen, ülkemizde 5 ila 10 proje bir firmayı ancak ayakta tutabilmektedir.

Rekabet ve kalite unsurlarının göz ardı edilmeden, standart ve yönetmeliklere uygun projelerin yapılması ve böyle projelerin yerel ve merkezi yönetimler tarafından desteklemeleri halinde elektrik proje sektörünün hak ettiği yere ulaşacağını ummaktayım.
 

İsmet DEFNE

Elektrik Mühendisi