Devre kesiciler, kısa devre ve aşırı akım gibi normal olmayan devre şartlarında açma yaparak(kontaklarını açarak) devreyi kesmekte ve korumaya almaktadır. Normal devre şartlarında ise manuel açma ve kapama yapılmasına olanak sağlamaktadır.

Kompakt şalterler akım şiddetine dayalı manyetik yani kısa devre koruması, ısıya dayalı ise termik yani aşırı yük akımı koruması sağlamaktadır. Termik-manyetik devre kesicilerin kullanılmasındaki amaç, termik koruma ile kablonun aşırı akım taşımasını engellemek ve manyetik koruma ile kısa devrelerden sistemi korumaktır. Bu koruma özellikleri sayesinde kompakt şalterler fazla yüklenmeden korunmak amacıyla tercih edilmektedir. Bunun yanı sıra elektrik panoları, kontrol merkezleri, motor koruma devreleri kompakt şalterlerin başlıca kullanım alanları arasında yer almaktadır.




Sigma Elektrik kompakt şalterleri geniş ayar sahaları ile farklı devre ihtiyaçlarını karşılayabilmektedir. Örneğin kompakt şalterler her ne kadar bağlanacağı devrenin akım ihtiyacına göre belirlense de kompakt şalterde bulunan akım ayarı, akım sınırını ayarlamaya imkan tanımaktadır.

►İlginizi Çekebilir: Ayrılabilir Tip Akım Transformatörü Nedir? | Sigma Elektrik

Kompakt şalterler farklı aksesuarlar ile birlikte kullanılarak bağlantı yapacağı devrenin çeşitli ihtiyaçlarını karşılayabilmektedir. Kompakt şalterlerde kullanılan aksesuarları şu şekilde sıralayabiliriz:

► Açtırma Bobini
► Düşük Gerilim Bobini
► Motor Mekanizması
► Uzatmalı Kurma Kolu
► Alarm Kontağı
► Yardımcı Kontak


 

►İlginizi Çekebilir: Darbe Akım Anahtarı | Sigma Elektrik


 

Açtırma Bobini: Bazı durumlarda devre kesicinin uzaktan açtırılması gerekebilir. Açtırma bobini, uçlarına harici bir gerilim uygulandığında devre kesicinin trip pozisyonuna geçerek kontaklarını açmasını yani elektrik akışını kesmesini sağlar. Devre kesicinin uzaktan açtırılması gereken, örneğin sistemde bir arıza veya sisteme bağlı bir makinede kaza meydana gelmesi gibi durumlarda acil stop butonları ile son derece kolaylık sağlar.


Düşük gerilim bobini: gerilim düzeyinin belirli bir seviyenin üstünde olmasında olduğu gibi, belirli bir seviyenin altında olması da devre elemanlarına zarar verebilmektedir. Düşük gerilim bobininin kullanılması; besleme gerilimi, nominal değerinin %70 ile %20 oranına düşmesi durumunda devre kesicinin açmasını (trip) sağlar.

Motor mekanizması: Motor mekanizması uzak bir mesafeden devre kesiciyi kurma (ON), açtırma (OFF) veya daha önceden trip pozisyonuna geçmiş olan devre kesicinin kurulması işlevini görürüler. Örneğin, Motor Mekanizması, güç panosunun kumanda merkezine uzak olduğu durumlarda veya devre kesiciye sık açma kapama komutu verilmesi gereken durumlarda, şebeke jeneratör transfer uygulamalarında kullanılırlar.

Alarm kontağı: Kompakt şalter trip pozisyonunda iken alarm kontağı veya diğer bir adıyla arıza ihbar kontağı bağlı bulunduğu sinyal vericiden uyarı sinyali vererek yetkili personelin uyarılmasını sağlamış olur.



Yardımcı kontak: Kompakt şalterlerde kullanılan yardımcı kontaklar, şalterin ON-OFF açık ya da kapalı durum bilgisini bir alıcıya ileten aksesuarlardır.







 

 

 

Gövde ve Kapak

Alçak gerilim devre kesicilerinin kapak ve gövde malzemesi BMC (Bulk Moulding Compound) olarak adlandırılan ve UL 94 standardına göre V0 alev almazlık özelliğine sahip cam elyaf takviyeli polyester reçinesinden üretilmiştir. BMC gerek mekanik gerekse elektriksel yalıtım özelliklerinin çok iyi olması nedeniyle bugün elektrik sektöründe yaygın olarak kullanılan termoset özellikli malzeme olup 160°C’lik sıcaklığa sürekli dayanabilme özelliğine sahiptir.


Kontaklar

Devre kesicinin kısa devre durumunda etkilenen en önemli parçaları gümüş alaşımlı kontaklardır. Bu kontaklar devre kesicinin nominal akımına ve kısa devre kesme kapasitesine göre farklı oranlarda gümüş (Ag), wolfram (W), nikel (Ni) ve karbür (C) içermektedir. Kısa devre testleri sonucunda devre kesiciye en uygun kontak alaşımları seçilip uzun ömürlü ve güvenli koruma imkanı sağlanmaktadır.


Bi-metal

Devre kesicinin aşırı yüklere karşı koruma yapmasını sağlayan bi-metaller sıcaklık karşısında uzama katsayısı farklı iki metalin birleşiminden oluşmaktadır. Bi-metal ısındığında sıcaklık katsayısı yüksek olan malzeme düşük olana doğru bir kuvvet uygular ve bi-metal eğilmeye başlar ve kesicinin açtırma mekanizmasını hareket ettirerek devrenin korunması sağlanmış olur.


Ark Seperatörü

Ark seperatörleri devre kesicinin hareketli kontakları sabit kontaklardan ayrılma esnasında oluşan arkı söndürmek amacıyla kullanılmaktadır. Kontaklar ayrılırken oluşan ark ark plakaları arasında bölünerek kısa sürede sönümlenir ve oluşan arkın devre kesiciye zarar vermesi engellenmiş olur.

 

 

 

1. Alçak gerilim devre kesicisinin kısa devre kesme kapasitesi, koruma yapacağı sistemde beklenen kısa devre akımından büyük olmalıdır.
2. Alçak gerilim devre kesicisinin çalışacağı ortam sıcaklığı yüksek ise ortam sıcaklığına göre termik salıcıların kalibre edilmesi gerekir. Örneğin çok sıcak bölgeler için 50°C veya 55°C ortam sıcaklığına göre kalibrasyon yapılan ürünler veya kalibrasyonu 60°C ye kadar sıcaklıktan etkilenmeyen elektronik tip kompakt şalterler seçilmelidir.
3. Jeneratörlerde herhangi bir kısa devrede çok düşük kısa devre akımları oluştuğundan bu amaca uygun devre kesicileri seçilmelidir. Jeneratör koruma amaçlı devre kesicilerin ani açma değerleri, devre kesici nominal akımının 3-4 katına ayarlanmaktadır.
4. Özellikle dağıtım transformatörlerinin devreye alınması sırasında kısa süreli yüksek peak gerilimler oluştuğundan alçak gerilim devre kesicilerinin giriş kısımlarında alçak gerilim devre kesicileri ile birlikte sevkedilen kutup perdeleri mutlaka kullanılmalıdır. Aksi halde fazlar arasında kısa devre oluşabilir.
5. Terminal bağlantılarında bağlantı civatalarının gevşek bırakılması alçak gerilim devre kesicisinin aşırı ısınmasına yol açacağından işletmeye almadan önce bağlantılar kontrol edilmelidir.

Kaynak: