Ölçme Teknikleri |
3. Bölüm

Ölçmede oluşan hataların en aza inmesini sağlayacak yöntemlerden bahsederek başladığımız yazı serimizin bu bölümünde, değeri bilinmeyen bobin ve kondansatörün değerinin köprü devreleri ile nasıl bulunabileceğinden bahsedeceğiz.

A- A+

09.12.2014 tarihli yazı 14635 kez okunmuştur.

Bazı durumlarda bir devrenin sığasını veya indüktansını bilemeyiz. Bu durumlarda çeşitli köprü devrelerine başvurulur. Bu yazımızda AC köprü devrelerinden, schering ve maxwell köprüsünden bahsedeceğiz.

►Schering Köprüsü;

Schering köprüsü, değeri bilinmeyen bir kondansatörün sığasını bulmak için kullanılır. Aslında temel bağlantı ve eşitlik olarak wheatstone köprüsüyle birebir aynıdır.

►Şekil 1: Schering Köprüsü

Schering köprüsünde, ayarlı direnç ve ayarlı kondansatör kutusu kullanılmaktadır. Ayarlı devre elemanları ile köprü denge konumuna getirilir. Denge konumunda galvanometre ibresi sıfır değerindedir. Denge anındaki eşitilk ise aşağıdaki gibidir.

►Maxwell Köprüsü;

Maxwell köprüsü, değeri bilinmeyen bir bobinin indüktansını bulmak için kullanılır. Maxwell köprüsünün de temel bağlantı şekli ve eşitlikleri wheatstone köprüsü ile aynıdır.

►Şekil 2: Maxwell Köprüsü

Maxwell köprüsünde, indüktansı bulabilmek için dirençler ile kondansatör kullanılır. Ayarlı dirençler yardımıyla, galvanometre ibresi sıfır konumuna getirilerek köprü dengeye getirilir. Denge anında eşitlik aşağıdaki gibidir.

►Köprü Devrelerindeki Ölçüm Hataları;

Bazı durumlarda ölçme işleminde standart ölçü aletlerinin yerine köprü devreleri kullanılmasının nedeni ölçmedeki hata değerinin minumum seviyelere inmesidir. Köprü devrelerinde, standart koşullarda ölçüm yapıldığında yaklaşık %0,1'lerde hatalar çıkmaktadır. Bu hataların nedeni ise;

►Bağlantı noktalarındaki temassızlıklar sonucu oluşan kayıplar,
►Galvanometrenin mutlak hatası ve kalibrasyon hataları,
►Köprüdeki R,L,C ve kaynaktaki mutlak hatalar,
►Güç kayıpları,
►Ölçüm yapılan ortamdaki sıcaklık v.b. etkenlerden oluşan hatalardır.

Köprü devrelerinin duyarlılığını artırmak için gerilim kaynağının voltajı arttırabilir. Ancak belirli bir gerilim değerinden sonra devre elemanlarında aşırı ısınmalar yaşanabilir.

Kaynak:

►ee.istanbul.edu.tr