Sıvı Seviye Rölesi Nedir? Nerelerde Kullanılır?

Endüstrinin her alanında, sistemlerin özelliklerine göre çeşitli röleler kullanılmaktadır. Bu rölelerden bir çeşiti de sıvı seviye rölesidir. Sıvı seviye rölesi nedir, çalışma prensibi nasıldır yazımızda bulabilirsiniz.

A- A+

18.09.2015 tarihli yazı 34254 kez okunmuştur.

Entes Röle Koruma Rölesi Kumanda Anahtarlama Elektromanyetik Endüstri

Röle Nedir?

Röle, elektromekanik düzenekle çalışan bir elemandır. Bir diğer tanımıyla, küçük akımlar ile büyük akımları kontrol etmemizi sağlayan, kontakları bulunan, anahtarlama elemanı olarak kullanılan cihazdır. Röle, 1835'te Joseph Henry tarafından icat edilmiştir.

Şekil 1'de ki rölenin yapısını inceleyecek olursak, bobin, demir nüve, palet, yay ve kontaklardan meydana gelmiştir. Bobin 5-9-12-24-36-48 volt gerilimlerle çalışacak türde üretilir. Elektronikte kullanılan röleler sıklıkla doğru akımla çalışmaktadır.

Şekil 1. Röle Yapısı ve Sembolleri

Uygulama alanında kullanılan röleler kontaklarının özelliğine göre şöyle sınıflandırılır:

► Tek kontaklı, tek konumlu röleler,
► Tek kontaklı, çift konumlu röleler,
► Çok kontaklı, tek konumlu röleler,
► Çok kontaklı, çift konumlu röleler.

Şekil 2. Elektronikte Kullanılan Röleler

Rölenin bulunuşuyla pek çok sistem ve devre geliştirilmiştir. Bu geliştirilen röleler arasında seviye ölçen rölelerde bulunmaktadır.

Sıvı Seviye Rölesi

Yapısında mekanik bir sistem bulunmayan tamamen elektronik devrelerle anahtarlama yapabilen röle çeşididir. Sıvı seviye röleleri, kontaktöre ve diğer röle tiplerine göre üstün özelliklere sahiptir. En önemli özellikleri; hızlı anahtarlama, elektromanyetik gürültü oluşturmamasıdır.

Sıvı seviye röleleri endüstriyel tesislerde yer alan depolarda iletken sıvıların seviyelerini kontrol etmede, sıvıların boşaltılıp doldurulmasında ve koruma-bilgi amaçlı kullanılır. Basit bir röle ile sıvı seviye rölesini karşılaştırdığımızda rölede bobin yerine elektronik bir devre elemanı, güç kontakları yerine ise elektronik devre kartı tasarımlanarak günümüze kadar farklı sistemler için geliştirilmiştir.

Şekil 3. Sıvı Seviye Rölesi Elektronik Devresi

►İlginizi Çekebilir: Elektrik Sigortası İle Kaçak Akım Rölesi Arasındaki Farklar

Sıvı seviye rölelerini üreten firmalar kuyularda, depolarda motorların susuz çalışmasını engellemek için teknoloji ilerledikçe yeni sistemler, devreler geliştirmektedirler. Sıvı seviye rölesi, insan yardımı olmadan bir sistemdeki sıvının kumandasını sağlar. Röleler, bir deponun veya kuyuların su kontrolünü yapar. Buhar kazanlarına otomatik su basmak ve boşaltmak gibi sistemler ile endüstrinin her yerinde sıvı seviye rölelerinden görmek mümkündür.

Şekil 4. Sıvı Seviye Rölesi

Sıvı Seviye Rölesi'nin Çalışma Prensibi

Sıvı seviye rölelerini incelediğimizde röle üzerinde standart terminaller bulunur. Bu terminaller U, L, B, NO ve NC terminalleridir. U, L, B terminalleri elektrot bağlantı uçları içindir. Elektrotlar tank içine yerleştirilen, sıvı temas ettiğinde iletken olan bir malzemedir.

Sıvı seviye elektrotları paslanmaz milden imal edilirler ve tankların gövdesine bağlanacak kısımları yalıtkandır.

Şekil 5. Sıvı Seviye Rölesi Bağlantı Şeması

►İlginizi Çekebilir: Motor (Faz) Koruma Rölesi Nedir?

Şekil 5'de U elektrotuna sıvı temas ettiğinde röle çeker ve L elektrotundan sıvı teması kesildiğinde röle bırakır. Bırakmasının sebebi motorun boşuna çalışmasını önlemektir. B ise, taban seviyesini hassasiyetle belirlemek için tankın gövdesine bağlanmalıdır. Tank yalıtkan bir malzemeden ise bu terminale bir elektrot bağlanmalıdır.

Rölenin ön panelinde bulunan R (kohm) elektrotlar arası empedanstır. Farklı sıvıları ayarlamak için dizayn edilmiştir.