Bu cihaz transformatör tankının içerisindeki bulunan yağın, transformatörün çalışması veya dış etkenler sebebi seviyesinin değişmesini gösterir. Yağ seviyesindeki artış veya azalış yüzen cismin ucuna bağlı olduğu kolun aşağı veya yukarı hareket etmesine sebep olacaktır. Bu kol konik bir dişli aracılığıyla göstergeye manyetik bir şekilde bağlanmıştır. Bununla beraber, gösterge aynı zamanda bir ucundan cıva anahtarına bağlanmıştır. Gösterge kadranın boş yazan kısmına yaklaşınca sesli bir alarm verir ve yağ seviyesinin çok düşük olduğunu belirtir. 

 

Şekil 1: Manyetik Yağ Seviye Göstergesi

  

Şekil 2: Cıva Anahtarı
 

 

► İlginizi Çekebilir: Elektrik ve Güç Trafoları

 

 

Bir transformatörde meydana gelebilecek herhangi bir arıza sebebi ile bir gaz oluşturursa, bu gaz transformatör tankı ile yağ tankı arasında bulunan buchholz rölesinde birikir. Gaz belirli bir seviyeye geldiğinde bir şamandıralı kontak düşer ve sisteme bir sinyal gönderir. Bu sinyal bir alarm sinyalidir ve uyarı niteliğindedir. Kesicinin açmasını sağlamasa da, yağda veya transformatörde önemli olabilecek bir arızanın meydana geldiğini bildirir. Gaz birikmeye devam eder ve kritik bir seviyeye gelirse ikinci bir şamandıralı kontak da harekete geçerek kesicinin açmasına sebep olur ve böylece transformatör izolasyonundaki eksiklik sebebiyle meydana gelebilecek büyük bir arızanın önüne geçilmiş olunur.

Rölede biriken gazın miktarı arıza anında ortaya çıkan enerji miktarıyla orantılıdır. Kısmi deşarjlar ve düşük sıcaklıklarda oluşacak gazlar yağda rahatça çözünebileceğinden röleden alınan yağdan elde edilen sonuçlar hatalı olabilir. Bununla beraber kısa devre ve ark oluşumu gibi durumlarda ise oluşacak gaz miktarı fazla olur. Fakat yeteri kadar zaman geçmesi durumunda gazlar yağ içerisinde çözünmeye başlayacağından alınacak sonuçların hatalı olması mümkündür. Bu sebeple buchholz rölesinden alınacak gaz örneğinin arızadan hemen sonra alınması gerekir. Bunun mümkün olmadığı durumlarda yağda çözünmüş gaz analizi testine başvurulmalıdır.

 

► İlginizi Çekebilir: Buchholz Rölesi Nedir ve Nasıl Çalışır?

Yağ testleri (kimyasal testler) için alt vanadan, yağda çözünmüş gaz analizi testleri için üst vanadan ve serbest gaz analizi için buchholz rölesinden yağ örneği alınması daha uygundur.
 

 

Şekil 3: Buchholz Rölesi

 

► İlginizi Çekebilir: Yeraltı Trafo Merkezleri
 

 

 

Transformatör çalışırken genleşme tankına giren havanın nemini almak için kullanılır. Transformatör kazanı içindeki izolasyon yağının ısısı azalınca hacmi küçülür ve bu küçülme miktarı kadar hava alt kapaklardan emilir. Bu emiş esnasında yağ, toz ve yabancı maddelerin birikimine engel olur. Daha sonra emilen hava kurutma (silikajel) maddesi ile temas ederek nemini bırakır. Transformatör kazanı içerisindeki izolasyon yağının ısınması ile genleşme kabı içindeki hava tekrar nem alıcısından aksi istikamette dışarı akar.
 

Şekil 4: Silikajel
 

 

Transformatör içerisinde herhangi bir sebepten meydana gelen ani basınç yükselmesi durumunda kalibre edilmiş bir yaya bağlı olarak transformatörün içindeki yağ dışarı atılır ve iç basınç düşürülür. Ayrıca açma sinyali vererek transformatörün enerjisini keser.

 

Şekil 5: Basınç Emniyet Ventili


 

► İlginizi Çekebilir: Dijital Şalt Sahası Nedir?
 

 

Bu cihaz basınç emniyet ventilinin devreye girdiği durumlarda oluşabilecek herhangi bir yangının, genleşme tankından basınç emniyet ventili aracılığıyla akacak yağ tarafından beslenmesini ve büyümesini engellemek amacıyla kullanılır. İçinde bir yay sistemi vardır ve genleşme deposundan kazana akış belirli bir hızı ve basıncı aşarsa akışkan kuvveti yay kuvvetini geçerek yayın bağlı olduğu plakayı hareket ettirir ve yağ akışını keser. Alarm kontağı kumanda odasına sinyal verir. Shutter da buchholz rölesi gibi genleşme deposu ile transformatör kazanı arasına monte edilir.
 

Şekil 6: Yağ Kesme Çekvalfi
 

Transformatörün yağ ve sargılarında meydana gelebilecek aşırı ısınmalarda açma yaptırmasının yanında transformatörün belirli bir sıcaklık değerine ulaşmasıyla birlikte radyatörlerin altında bulunan ve transformatörün soğutmasında kullanılan motorların devreye girmesini de sağlayabilmektedir.
 

Şekil 7: Yağ Sıcaklık Göstergesi
 

 

Şekil 8: Sargı Sıcaklık Göstergesi

Transformatör yağının içerdiği asetilen, karbon monoksit, hidrojen gibi gazların içeriğini ve su miktarını ölçen ve bu bilgileri sürekli olarak bildiren cihazdır. Bu sayede transformatörde yalıtımında çıkabilecek birçok arızya, yağın delinmesi sonucu ortaya çıkabilecek bu çeşitli gazların anında ölçülüp bildirilmesiyle hızlı bir şekilde müdahale edilmesi mümkün olur.
 

Şekil 9: Online Yağ Gaz ve Nem İçeriği Ölçüm Cihazı