Ülkelere Göre Priz Çeşitleri |
Farklı Priz, Farklı Kültür

Geçmiş zamanlarda bilginin paylaşımı günümüzdeki kadar rahat ve hızlı değildi. Dolayısıyla eski teknoloji ürünlerinin ülkelerden ülkeye farklılık gösterdiğini görüyoruz. Elektrik şebekelerinin frekans farkı buna bir örnek. Bu yazımızda ise priz çeşitlerini inceleyeceğiz.

A- A+

14.07.2021 tarihli yazı 5617 kez okunmuştur.

Elektrik Şebeke Priz Frekans Elektrik Sistemleri Elektrik Tarihi Gerilim Akım

Bilgiyi ve teknolojiyi tüm dünyanın rahat bir şekilde kullanabilmesi için standartlaştırmak gereklidir. Ancak karmaşık bir geçmişe sahip olan elektrik şebekelerinde bunu gerçekleştirmek neredeyse imkansız. Dünyanın birçok yerinde elektrik şebekelerinin frekans değerleri farklıdır. Örneğin ülkemizde ve Avrupa’nın büyük bir kısmında elektrik şebekesindeki frekans 50 Hz iken Amerika’da bu değer 60 Hz’tir. Bu tarz değer farklarından dolayı dünya 120 V (110-130 V ve 60 Hz) ve 230 V (220-240 V ve 50 Hz) merkezli gerilimlere sahip ülkeler arasında bölünmüştür.

►İlginizi Çekebilir: Elektrik Sistemlerinde Neden 50 Hz Frekansı Kullanılır?

Şekil 1: Dünyadaki Elektriksel Potansiyel ve Frekans Farklılığı

Bahsettiğimiz bu karmaşıklık, fiş ve priz tiplerinde de mevcut. Uluslararası Elektroteknik Komisyonu, iki kombinasyonun baskın olduğu 15 farklı fiş ve priz tipini tanır. Aşağıdaki görselde bu fiş ve priz tiplerini ve dünyanın en çok nerelerinde kullanıldıklarını görebilirsiniz. A ve B tipini inceleyecek olursak neredeyse Amerika kıtasının tamamında ve Japonya’da kullanıldığını görebiliriz. A tipi, bazı küçük cihazlar ve fişli ışıkların kullanımında daha çok kullanıldığı için 2 düz paralel pime sahiptir ve topraklanmamıştır. B tipi ise 2 düz paralel pimin yanında yuvarlak topraklama pimine de sahiptir. A ve B fişleri Japonya’da da kullanılıyor fakat Amerikan A tipindeki nötr pim canlı pimden daha geniş, Japon A tipinde ise bu genişlikler birbirine eşittir. Bu nedenle Japon fişleri Amerika’da çalışabilirken Amerikan fişleri Japonya’da çalışamaz.

►İlginizi Çekebilir: Tesla vs. Edison | Akım Savaşları

Şekil 2: Dünyadaki Priz Çeşitleri

C ve F tipi ise Avrupa’da ve bazı Asya ülkelerinde çokça kullanılıyor. C tipi “Europlug” adıyla da kullanılan, 2 yuvarlak pime sahip ve kullanımı 2,5 veya daha az amper gerektiren cihazlarla sınırlı. F tipi ise 19 mm aralıklı iki adet 4,8 milimetre yuvarlak pime ve yanda iki topraklama klipsine sahip ve 16 A akıma kadar çalışabiliyor. Sizin de görselden fark ettiğiniz gibi bizim ülkemizde C ve F tipi priz çok yaygın bir şekilde kullanılıyor. Avrupa’nın çoğunluğu C ve F tipini kullanıyor. Ancak Birleşik Krallık G tipi priz kullanmayı tercih ediyor. İtalya C ve F tipinin yanında L tipi prizi de kullanıyor.

Dünyanın en küçük ülkelerinden biri olan ve bir takımada olan Maldivler şaşırtıcı bir şekilde 6 adet priz tipi kullanıyor ve rekoru elinde tutuyor. Yazımızın başında bahsettiğimiz gibi gelenekselleşmiş teknolojilerde tüm dünyanın kullanımı için standartlaştırma yapmak oldukça zor. Dolayısıyla böyle büyük farklılıklar ortaya çıkıyor.

Kaynak:

► spectrum.ieee.org