555 Zamanlayıcı (Timer) Entegresi |
2. Bölüm

555 Zamanlayıcı (Timer) entegresinin iç yapısını ve çalışma modlarını açıkladığımız yazı seriminizin ikinci bölümünü sizler için hazırladık.

A- A+

22.01.2015 tarihli yazı 28695 kez okunmuştur.

555 Devresi 555 İç yapısı 555 Çalışma Modları 555 timer 555 zamanlayıcı 555 timer devresi 555 zamanlayıcı devresi 555 özellikleri 555 entegresi 555 ösilatör devresi 555 flip flop devresi Entegre Monostable Bistable Astable

555 Entegresinin İç Yapısı

Üreticiye bağlı olmakla beraber standart bir 555 zamanlayıcı devresi; 25 Transistör, 2 Diyot, 15 direnç, etrafını saran plastik bir koruyucu ve 8 bacaktan oluşmaktadır. Dış kılıfının üzerinde ise NE555 kodu yazmaktadır.

► Ek olarak bir araştırma yaparken İngilizce olarak “Internal Circuit” yazarak aramalar yaptığınızda istediğiniz devrenin iç yapısını İngilizce kaynaklardan daha rahat bulabilirsiniz.

Aşağıdaki resimde NE555 zamanlayıcı (Timer) devresinin iç yapısı görülmektedir;

Aşağıdaki resimde ise 555 Zamanlayıcısının Blok Diyagramı görülmektedir;

►İlginizi Çekebilir : Mikrodenetleyiciler Nasıl Çalışır?

Yukarıdaki blok diyagramına bakarsak 555 timer devremizde; 2 adet karşılaştırıcı (İng. Comparator) türünde Op-Amp görülmektedir. Bir adet R-S Flip Flop görülmektedir. 2 adet transistör gözükmektedir. Unutmayalım ki Op-Ampların içinde de fazlaca transistör vardır. Ayrıca dirençlerle uygun ve gereken yerlerden birleştirilmiştir.

Üç eşit direnç koyulmasındaki amaç; devremizi bir voltaj bölücü devresi gibi davranmasını sağlamaktır. 1.karşılaştırıcı opampımızın Treshold referans voltaj değeri 2*Vcc/3 olurken 2.karşılaştırıcı opampızdaki Trigger referans voltaj değerimiz de Vcc/3 Volt olur.

►İlginizi Çekebilir : Termistör Nedir?

555 Zamanlayıcı Entegresinin Çalışma Modları

Devremizde 3 tip çalışma modu bulunmaktadır. Bunlar;

1) Monostable (Tek Kararlı) Mod
2) Bistable (Çok Kararlı) Mod
3) Astable (Kararsız) Mod

1) Monostable Mod

Türkçe olarak “Tek Kararlı” mod olarak çevrilir. Bu modda 555 zamanlayıcı devremiz İngilizce olarak “one-shot” denilen "tek atımlı" darbe jeneratör gibi davranır. Monostable devreler, devreyi dışarıdan tetiklenerek bir sinyal geldiğinde, bu sinyale göre belli bir zamana kadar lojik 1 (Yüksek-HIGH) halinde tutan devrelerdir. Çıkış sinyalinin genişliği ise bir direnç ve kondansatörden oluşan RC devresinin çözümlenmesiyle bilinebilir. Çıkış sinyali kondansatörün geriliminin besleme geriliminin 2/3’ü olduğunda kesilir. Böylelikle R ve C değerlerimize göre çıkış sinyalimizin genişliğini ayarlayabiliriz.

Çıkış sinyalinin zaman genişliği kondansatör geriliminin 2/3’ünün dolması için geçen süre t dersek;

t = (RC)xln(3) = 1.1RC hesaplanır.

2) Bistable Mod

Türkçe olarak “Çok Kararlı” mod olarak çevrilir. Bu moda ayrıca Schmitt trigger modu da denmektedir. Bu modda devremiz basit bir Flip Flop olarak çalışır. 6.nolu bacağımız olan Treshold bacağı basit bir şekilde değişirken Trigger yani tetikleyici ve reset pinlerimiz (555 devresinde 2. ve 4. Bacaklar), pull-up dirençleri üzerinden Yüksek seviyede tutulur. Böylece Threshold toprağa bağlandığı durumda tetikleyici sinyalimizde anlık olarak toprağa çekilir ve çıkış sinyalimiz lojik 1 (Yüksek-HIGH) duruma gelir. Çıkış sinyalimiz reset sinyali gelene kadar da bu durumunu koruyarak devam ettirecektir. Reset sinyalimiz geldiğinde ise çıkış sinyalimiz bir sonraki tetikleyici sinyalimiz gelene kadar lojik 0 (Düşük-LOW) olarak kalacaktır. Bu modda şekilde de görüldüğü gibi herhangi bir kondansatöre gerek yoktur. 5. Bacağımızı küçük kapasiteli bir kondansatör üzerinden toprağa bağlarız.

3) Astable Mod

Türkçe olarak “Kararsız” mod olarak çevrilir. Bu moda ayrıca Osilatör olarak çalışma da denebilmektedir. Osilatör olarak çalışması sayesinde çeşitli uygulamalar yapılabilir. Yani elektrik sinyali üreterek yanıp sönen LED veya lamba flanşörü, Nota tonlamaları, PPM uygulamaları, Güvenlik alarm gibi uygulamalar yapılabilir. Bir diğer önemli özelliği ise basit bir ADC olarak kullanılabilir. Yani analog bir sinyali sayısal bir sinyale çevirebilir. Lojik 1 ile lojik 0 arasında kare dalga üretir. Kararsız olmasının nedeni ise çıkışının tek bir durum içinde sürekli kalmasıdır. “C” kondansatörü 2 nolu pin olan Trigger bacağına bağlıdır. Böylelikle kondansatörümüz 2*Vcc/3 Volt değerine dolana kadar çıkış ucumuz lojik 1 yani HIGH durumunda olur. Kondansatörümüz 2*Vcc/3 olduktan sonra çıkışımız lojik 0 yani LOW durumuna gelir.