Açık Tip Şalter Uygulamalarında Seçicilik |
Sigma Elektrik

Açık Tip Şalter bağlı bulunduğu elektrik devresini korumayı sağlamaktadır. Bu koruma işleminin seçicilik ile yapılması ise gereksiz açmaların önüne geçilmesini sağlamaktadır. Geniş aksesuar imkanı sayesinde alçak gerilim bobini, düşük gerilim bobini, kapama bobini, motor mekanizması ilave edilerek uzaktan açma, kapama, düşük gerilimde açma gibi fonksiyonlar da yerine getirilir.

A- A+

12.05.2023 tarihli yazı 4004 kez okunmuştur.

Açık tip şalterler elektrik ekipmanlarını aşırı akımlara, kısa devre akımına, toprak hatalarına karşı korumaktadır. Bu yönüyle açık tip şalterler “LSIG” (Uzun süre + Kısa süreli + Anlık + Ekipman Toprak Hatası) korumasına sahiptir.

Özellikle enerji transferi uygulamalarında kullanılan açık tip şalterler, elektrik sisteminin korunması ve anahtarlamanın güvenli ve güvenilir bir şekilde yapılmasında görevlidir. Açık tip şalterler, istenilen çeşitli uygulamalar için farklı aksesuarlar ile entegre bir çözüm sağlamaktadır. Örneğin bir enerji transferi uygulaması yapmak istediğimizde iki adet açık tip şalterin yanı sıra çeşitli aksesuarlar kullanmamız gerekmektedir. Bunları açtırma bobini, gerilim bobini, motor mekanizması ve mekanik kilit olarak sıralayabiliriz. Sigma Elektrik açık tip şalter ve aksesuar portföyü ile bu çeşitli isteklerin güvenli ve güvenilir şekilde uygulanmasını sağlamaktadır.

►İlginizi Çekebilir: Otomatik Transfer Şalterlerinde 3 Faz Hassasiyetinin Önemi | Sigma Elektrik

Bu tipte bir elektrik sistemi kurduğumuzda ise devrede çok çeşitli arızalar gerçekleşebilmektedir. Faz-faz ve faz-toprak arızalarının geneline baktığımızda bunları nedenleriyle birlikte net bir şekilde sınıflandırmak ise pek mümkün olmamaktadır. Örneğin elektrik devresinin çektiği akımda yaşanan artış kablo ve cihazların ısınmasına kısa devre akımlarının oluşmasına neden olabilmektedir. Ancak bu kısa devre faz-faz ve faz-toprak olabilmektedir.

Sigma Açık Tip Güç Şalterleri elektronik açtırma ünitesi sayesinde termik-manyetik-toprak hatası korumasına sahiptir.

► (0,4-1)*In aralığında ayarlanabilir termik koruma
► (0,4-15)*In aralığında ayarlanabilir manyetik koruma
► (0,2-0,8)*In aralığında ayarlanabilir toprak hatası koruması

Sigma Açık Tip Güç Şalterleri, yukarıda bahsedilen hata durumlarına zaman gecikmesi ekleme özelliği ile elektrik sisteminde seçiciliğin sağlanmasını garanti eder. Diğer bir ifade ile Sigma Açık Tip Güç Şalterleri, ana giriş şalteri olarak kullanıldığında hata akımını algılar fakat trip pozisyonuna geçmeden, kullanıcının ayarladığı süre kadar bekler. Böylece öncelikle elektrik tesisatının alt gruplarına bağlı bulunan devre kesicilerin arızalı alanı ana sistemden yalıtmasına olanak sağlayarak tüm elektrik sisteminin enerjisiz kalmasının önüne geçer.

Açık Tip Güç Şalteri Genel Uygulama Alanları Nelerdir?

► Ana giriş şalteri olarak genel elektrik sisteminin korunmasında, anahtarlamasında ve seçiciliğin sağlanmasında;
► Büyük güçlü motorların, jeneratörlerin, trafoların korunmasında ve anahtarlamasında;
► Uygun aksesuarlar ile 2 güç kaynağı arasındaki transfer uygulamalarında koruma, anahtarlama ve mekanik kilitlemenin sağlanmasında kullanılır.

Arızalarda aksiyon alınması durumlarını analiz ettiğimizde ise örneğin bir kaçak akım olayında 30mA- 300mA gibi değerlerde enerjinin kesilmesi gerekmektedir. Ancak kısa devre söz konusu olduğunda 25kA – 50kA seviyesinde akım değerlerini göz önünde bulundurmalıyız. Sigma Elektrik açık tip şalterlerinde sunduğu LSIG Koruması ile sistem sürekliliğini sağlamaktadır. LSIG harfleri, koruma tipini ve belirli açma ünitelerinde mevcut ayarları belirtir. Aslında LSIG koruması, baş harflerinde belirtildiği üzere (L)ong Time Delay, (S)hort Time Delay, (I)nstantaneous Tripping Delay, (G)round Fault Delay olarak sınıflandırılmaktadır.

Long Time Delay: Devre kesicide uzun süreli ters zaman gecikmeli aşırı akım koruması özelliğinin bulunduğunu gösteren harftir. Örneğin bu özellik sayesinde devreden geçen nominal akım değerinin 1.5 katına ulaşıldığında 0 ila 480 (15-30-60-120-240-480 saniye değerlerine ayarlanabilir.) saniye arasında açık tip şalterin enerjiyi kesmesini sağlar. Termik akım aralığı I1, (0,4-1)*In arasında ayarlanabilir. Trip zamanı için 0-480 sn. arasında gecikme süresi eklenebilir.

Short Time Delay: Bu harf kısa süreli gecikmeli aşırı akım koruması özelliği içerdiğini belirtir. Kısa devre akımına karşı eşik değeri I2, (0,4-15)*In arasında ayarlanabilir. Ayrıca ayarlanan değerde bir kısa devre ile karşılaşılması durumunda 1 saniyeye kadar gecikme süresi eklenebilir.

Kısa süreli gecikmeler, elektrik ekipmanını gereksiz yere yüksek mekanik ve termal strese maruz bırakan arıza akımının birkaç döngü boyunca akmasına izin verir. Aşağıda, kısa süreli gecikmeli iki alçak gerilim güç devre kesicisi ve bir 20A MCCB için bir zaman-akım eğrisi grafiği yer almaktadır. 100A devre kesicinin 6 döngüde, 800A devre kesicinin 24 döngüde ayarlanmış bir STD'si vardır.

Kısa Zaman Gecikmeli Alçak Gerilim Güç Şalteri

Instantaneous Tripping Delay: Devre kesicide ani kısa devre akımlarında açma özelliğinin bulunduğunu gösteren harftir. Kısa devre akımlarına karşı ani koruma sağlanır. Arıza akımı ayarlanmış olan eşik değeri I3’ü aşar ise gecikmesiz olarak açma sağlanır.

Ground Fault Delay: Toprak hata akımı, nominal akımın (0,2-0,8) katı arasında ayarlanabilir.

Yukarıda verilen bilgiler Sigma Elektrik’in “Açık Tip Güç Şalteri” kitapçığından alınmıştır.

B Tipi Devre Kesiciler ile Seçicilik

Korumanın yanı sıra gereksiz açmaların önüne geçebilmek için devrede kullanılacak devre kesicinin tipi de kritik önemdedir. A tipi devre kesicilerde seçicilik amaçlanmamış olup, B tipi devre kesicilerde esas durumdadır. Yani A tipi kesiciler genel olarak kısa devre durumlarında anlık açma yapmaktadır. Herhangi bir gecikme olmadan devreyi kesmektedir. B tipi kesiciler ise daha önce ayarlanan kısa süreci gecikmeyi bekleyerek seçicilik esasına bağlı olarak devreyi açmaktadır. Bu tip devreler, set edilen kısa devre akımına karşı gecikme süresi kadar dayanabilmelidir.

Zaman Seçiciliği

Zaman seçiciliğinde, akım eşik değerinin yanı sıra ayrı bir açma süresi tanımlanmaktadır. Belirli bir akım değerinin geçilmesinin ardından, tanımlı bir zaman gecikmesi beklenir ve bu sürede akım değerinin üstünde kalınıyorsa açma yapılır. Böylelikle hem akım hem zaman seçiciliği sağlanmış olur hem de koruma yapılan bölgede açma gerçekleştirilir.