Tesislerin enerji verimliliğine uygun bir şekilde yönetimi günümüzde işletmeler için önemli bir öncelik haline gelmiştir. İleri teknoloji ve otomasyon sistemleri, bu alandaki başarıyı önemli ölçüde artırmaktadır. Enerji yönetimi, kontrol ve bakım işlevlerini bir araya getirerek, tesislerin daha etkin ve sürdürülebilir bir şekilde çalışmasını sağlayan çözümlerden olan SIMARIS Kontrol cihazı, dijitalleşme çağının gerekliliklerine uygun olarak sürekli geliştirilen sistemlerin bir örneğidir. Bu sistemler, akıllı telefon ve tabletler gibi hayatımızda giderek daha fazla yer edinen cihazlarla entegre çalışabilme kabiliyetine sahip olabilmek için yenilikçi uygulamalarla desteklenmektedir. Bu bağlamda alçak gerilim panolarında geliştirilen bir sistem olan SIMARIS Kontrol’ü inceleyeceğiz.

SIMARIS Kontrol, çeşitli haberleşme sistemleriyle uyumlu bir şekilde çalışabilir olmasıyla dikkat çeker. PROFINET, PROFIBUS DP, Modbus RTU vb. haberleşme sistemleriyle uyumlu olarak tasarlanmıştır (Şekil 1.). Bu sayede, işletmedeki altyapıyla kolayca entegre edilerek tesislerin verimlilik ve kontrolü artırılabilir. Enerji yönetimi alanında ise enerji tüketimini etkin bir şekilde izleyip, analiz edebilir. Bu sayede, enerji tüketimi optimize edilerek maliyetleri düşürülebilir. Ayrıca, enerji verimliliği artırıldığından tesisin çevresel etkileri de iyileştirilecektir. SIMARIS Kontrol’ün bir diğer önemli özelliği ise görselleştirme yeteneğinin oldukça gelişmiş olmasıdır. Görsel arayüzü sayesinde tesislerin durumu ve performansı kolayca izlenip, grafikler, raporlar ve anlık verilerle her bir sürecin tam kontrolünü sağlayıp sorunları hızlı bir şekilde tespit edilebilir. Otomasyon yetenekleri sayesinde, tesisteki süreçler uzaktan izlenip kontrol edilebilir. Bu sayede, operasyonel verimliliği artırarak ve potansiyel arızaları önceden tespit ederek, bakım maliyetleri düşürülebilir.


 

Şekil 1: SIMARIS Kontrol’ün Genel İşlevi ve Diğer Haberleşme Sistemleriyle Kullanımı

Alçak gerilim panolarında kullanılan en gelişmiş ve teknolojik sistemlerden biri olan SIMARIS Kontrol, panoların dijital ikizlerini oluşturarak son kullanıcıya önemli kolaylıklar sunar ve sistemin analiz edilebilirliğini artırır. Aynı zamanda alçak gerilim panolarında kullanılan haberleşme özelliği olan cihazlarla entegre çalışır ve bu cihazlardan alınan bilgileri sürekli olarak işleyerek kapsamlı bir şekilde değerlendirip, analiz edebilmek için PC tabanlı uygulama yazılımıyla birlikte gelir. İleri seviyedeki otomasyon sistemleriyle tam uyumlu, bağımsız ve güvenli çalışmayı destekler.

Bağlı bulunduğu ve haberleşme özelliği olan cihazlar tarafından ölçülen tüm değerlerin izlenebilmesi SIMARIS Kontrol sayesinde mümkün olmaktadır. Cihazlardan alınan veriler sayesinde bağlı olduğu şebekenin kalitesi gibi önemli ölçümleri analiz eder. Proses otomasyonunda kullanılan kontrol sistemine veri aktarılırken, SIMARIS Kontrol sayesinde bu bilgiler fonksiyonlarına ve özelleştirilebilir ölçüm değerlerine indirgenebilir. Aynı zamanda kontrol sisteminde kullanılan çeşitli verileri alıp isteğe göre şekillendirmek de mümkündür.

Motor koruma ve kontrolü için kullanılan SIMOCODE gibi cihazların üzerindeki bilgilere erişim nispeten zor olup, bu cihazlar üzerinden detaylı bilgilere sınırlı erişim vardır. Panellerde yer alan LED'ler sadece bağlı olduğu cihazlar için uyarı imkânı sağlar. Butonlar ise bağlantılı olduğu devrelerle sınırlı olacak şekilde açma, kapama ve kontrol işlemleri yaparlar.

Sistemin kapsamlı olarak analiz edilebilmesi için panellerde bulunan tüm cihazlar için özel programlar indirilerek ayrı ayrı bağlantı yapılması gerekir. SIMARIS Kontrol ise bu gereklilikleri ortadan kaldırarak cihazlara bağlanabilir ve sistemin tamamını analiz edebilme ve detaylı otomasyon yapabilme imkânı sağlar (Şekil 2.).


 

Şekil 2: SIMARIS Kontrol’ün Cihazlarla ve Otomasyon Sistemiyle Etkileşimi

SIVACON S8 panolarında anahtarlama, koruma ve ölçüm cihazlarındaki tüm bilgiler, istenilen formatta yapısal olarak görüntülenir. Bu sayede SIMARIS Kontrol üzerindeki pano görünümlerini anlaşılabilir ve istenilen şekilde tasarlayabilmek mümkündür (Şekil 3.). Ayrıca her bir cihazdan gelen bilgiyi, merkezi bir alarm sisteminde kaydeder ve listeler.

SIMARIS Kontrol, sistem genelindeki ölçülen değerlerin, durum sinyallerinin ve istatistiksel verilerin bütünsel bir şekilde görüntülenmesinde yüksek bir şeffaflık sağlar. Bu sayede anahtarlama sıklığı, çalışma süreleri ve diğer istatistiksel veriler bakım önlemlerinin iyileştirilmesini ve planlanmasını destekler. Ayrıca SIMARIS Kontrol ‘de doküman yönetim sistemi de bulunmaktadır. Bu sisteme; devre şemaları, parça listesi, kullanım kılavuzları, bakım kontrol listeleri ve protokoller gibi dokümanlar eklenebilir.



 

Şekil 3: SIMARIS Kontrol Sisteminden Panoların Genel Görünümü
 

Kullanıcı Arayüzü (UI) ve Kullanıcı Deneyimi (UX); Yazılım ve sistemlerin başarılı bir şekilde kullanılmasını sağlamak için önemli olan iki bileşendir. UI somut bir bileşen olarak, kullanıcıların sistemi kontrol etmelerini ve etkileşime girmelerini sağlayan arayüzdür. Arayüz tasarımı kullanıcıların rahatça gezinebileceği, anlaşılır ve kullanıcı dostu bir şekilde olmalıdır. UX ise soyut bir bileşen olarak kullanıcıların bir ürünü veya hizmeti kullanırken yaşadığı genel deneyimi ifade eder. Başarılı bir UX, kullanıcıların ihtiyaçlarını anlamak ve onların beklentilerini karşılamak için tasarım ve işlevselliği birleştirmeyi gerektirir.

Sürücü (Driver); Sistemde yer alan haberleşme sistemleri aracılığıyla cihazlar ile diğer otomasyon sistemleri arasında bağlantıyı kurarak veri alışverişini sağlar.

Olay Yöneticisi; Sistem üzerinde meydana gelen tüm olayları toplayarak ilgili yöneticilere dağıtan birimdir. Bu sayede sistemin durumu ve olası sorunlar hızlı bir şekilde tespit edilir.

Açık Platform Haberleşme Birleşik Mimarisi (OPC UA) ve Açık Platform Haberleşme Veri Erişimi (OPC DA); Haberleşme ve veri alışverişi için kullanılır. OPC UA, endüstriyel haberleşme sistemlerinde bilgi değişimi için kullanılan bir sistemdir. Aşağıdaki özelliklere sahiptir:

Ölçeklendirilebilir | Farklı ölçeklerde uygulanabilir.

Güvenlidir | Siber güvenlik önlemleri alınmıştır.
Bilgi modellemesi | Verilerin yapısal olarak modellenebilmesine imkân verir.
Açık platform | Herkesin kullanımına açık bir platformdur.
Standartlaştırılmıştır | Endüstri standartlarına uygun olarak tasarlanmıştır.

Gedi; grafik editör birimi olarak görev yapar. Ayrıca görsel tasarım ve düzenlemelerin gerçekleştirilmesini sağlar.

Uygulama Programı Arayüzü Yöneticisi; Programlama için kullanılan arayüzleri yönetir ve bu arayüzler üzerinden diğer yazılımlarla olan entegrasyonu kolaylaştırır.

Veri Tabanı Yöneticisi; Verilerin depolandığı ve uygulamaların veri tabanı işlemlerini yöneten birimdir. Güvenli, hızlı ve düzenli veri yönetimini sağlar.

Arşiv Yöneticisi; Önemli verileri arşivler ve gerektiğinde verileri geri getirme işlemlerini yönetir.

Kontrol Yöneticisi; Sistemlerin kodlamasını ve geliştirilmesini sağlayarak sistemlerin düzgün çalışmasını temin eder.

Simülasyon Yöneticisi; Çevrimdışı modda çalışan birimdir. Sistem bu moddayken simülasyon yapılmasına olanak tanır. Ancak çevrimiçi moda geçildiğinde, simülasyon işlevi sonlanır.

Tüm bu bileşenler bir araya gelerek yazılımların, sistemlerin ve otomasyonun daha verimli, güvenli ve kullanıcı odaklı bir şekilde çalışmasını sağlar. Kullanıcıların ihtiyaçlarına uygun olarak tasarlanan arayüzler ve deneyimler sayesinde kontrol ve izleme sistemleri arasında SIMARIS Kontrol öne çıkar.

 

Şekil 4: SIMARIS Kontrol’ün İç Yapısı
 

 

► Dokunmatik ekranın en iyi performansını sağlamak için tasarlanmış olan Windows PC/ Endüstriyel PC üzerinde çalışır.
► Üst seviye otomasyon sistemlerinden bağımsızdır ve döngüsel olmayan haberleşme sağlar.
► Panolardaki haberleşme sistemlerini kullanabilir.
► Çeşitli haberleşme sistemleri ve ağ topolojilerine uyumlu bir şekilde çalışır.
► Esnek ve genişletilebilir bir yapıya sahiptir.
► PROFIBUS, PROFINET, Modbus, Ethernet ve diğer protokoller için arayüz sağlar.
► Birden fazla istasyon ile uyumlu çalışabilir.
► Kontrol işlemleri, internet üzerinden ve mobil cihazlardan da gerçekleştirilebilir.
► Alarm ve arıza mesajlarının yapısal olarak gösterimi sağlanır.
► Farklı yetkilere sahip entegre kullanıcı grupları yönetimi mevcuttur.
► İşletme sırasında ayar değişiklikleri yapabilir.
 

Kullanımı Kolaydır: Optimize edilmiş bir dokunmatik ekran arayüzü yazılımıyla çalışır ve panolar arasında gezinme kolay ve anlaşılırdır. Sorunlara ve olay kayıtlarına hızlıca ve doğrudan erişilebilir.,

Bağımsız Çalışır: Diğer haberleşme ve otomasyon seviyelerinden bağımsız olarak çalışıp sisteme entegre edilebilir.

Esnektir: Alçak gerilim motor koruma cihazı olarak kullanılan SIMOCODE cihazının bağlı olduğu fiderde işletme ayarlarının değiştirilmesi gerektiğinde, SIMOCODE programlama yazılımı olmadan SIMARIZ Kontrol ile kolaylıkla ayar yapılabilir. Bunun gibi haberleşmesi olan cihazlara SIMARIS Kontrol ’ün dokunmatik ekranından erişilip, sistemin devreye alınmasını büyük ölçüde kolaylaştırır. Sistem işletme durumundayken kullanıcılar tarafından değişiklik yapılabilir. Ayrıca fider isimlerin değiştirilmesi, yorum eklenmesi, çekmecelerin yerlerinin değiştirilmesi, silinmesi veya eklenmesi gibi işlemler kullanıcılar tarafından kolaylıkla gerçekleştirilebilir. SIMARIS Kontrol’ün özelliklerinin yükseltilmesi ve genişletilmesi her zaman mümkündür.

Güvenli ve Yetkilendirilebilir: Kullanıcı hatalarını önlemek için uygun yetkiler kullanıcı gruplarına tanımlanmıştır. SIMARIS Kontrol’de kullanıcı yönetimi, yönetici yetkisine sahip kullanıcılar tarafından gerçekleştirilir.

► Guest Yetkisi: Bu yetkiye sahip olunduğunda sistemde sadece görüntüleme yapılabilir.
► Operator Yetkisi: Bu yetki sistemi kontrol etme ve değerlerin okunmasına imkân verir.
► Para Yetkisi: Operatör yetkisine ek olarak, panolara bağlı olan haberleşmeli cihazlarda parametre değişikliği yapabilir, istasyonun fider isimleri ve numaralarını düzenleyebilir ve görselleştirmeyi değiştirip diğer kullanıcı hesaplarını silebilir.
► Root Yetkisi: Para yetkisine ek olarak, yeni proje oluşturma ve mühendislik işlemleri için tasarlanmıştır.


Data Provider: SIMARIS Kontrol’ün Bulut bağlantısı için yerel kullanıcı arayüzüdür. Eğer sistemde Mindsphere kullanılacaksa Data Provider aracılığıyla bulut sistemine entegre edilebilir.

Sonuç olarak alçak gerilim panolarında, SIMARIS Kontrol benzersiz bir çözüm sunar. Dijitalleşme çağının gerekliliklerine yanıt veren bu sistem, panolarda cihazlar arasındaki haberleşmeyi sağlar ve panoların dijital ikizlerini oluşturarak kullanıcılara önemli kolaylıklar sunar. Tek bir merkezden tüm sistemleri izleyebilme, değerlendirebilme ve analiz edebilme kabiliyetine sahip olması, SIMARIS Kontrol’ü alçak gerilim panolarında izleme ve kontrol sistemleri arasında diğer rakiplerinden ayırır.

SIMARIS Kontrol, diğer kontrol sistemleri ile karşılaştırıldığında bazı belirgin avantajlara sahiptir. Diğer otomasyon ve haberleşme seviyelerinden bağımsız olarak çalışabilir. Bu özellik sayesinde, herhangi bir hata durumunda sistem genelinde değil, yalnızca ilgili modül üzerinde çalışma yapar ve kullanıcılara sistem üzerinde hızlı ve etkili kontrol olanağı sağlayarak kullanım kolaylığını oluşturur. Bunun için optimizasyon yapabilen bir dokunmatik ekran arayüzü kullanır ve panolar arasında kolayca gezinme imkânı sağlar. Alçak gerilim panolarında kontrol ve izleme sistemlerinin etkili bir şekilde işletilmesi ve yönetilmesi konusunda, SIMARIS Kontrol cihazı rakipsiz bir çözüm sunar. Hem teknik özellikleri hem de kullanıcı dostu arayüzü ile bu sistem, endüstride standartları belirleyen bir rol üstlenmeye devam edecektir.


Kaynaklar:

►https://www.siemens.com/global/en/products/energy/low-voltage/systems/s8-powerdistribution- boards.html 
►https://www.siemens.com/global/en/products/energy/low-voltage/systems/s8-powerdistribution- boards/simaris-control.html


Savaş DEĞİRMENCİ
Elektrik - Elektronik Mühendisi
Siemens - RC-TR SI EA SO OEX LV&EE – İstanbul -
savas.degirmenci@siemens.com