Elektronik Zayıflatıcılar |
3. Bölüm

Zayıflatıcı kavramından bahsettiğimiz ve T tipi zayıflatıcıları incelediğimiz yazı serimizin bu bölümünde L tipi zayıflatıcılara değineceğiz. L tipi zayıflatıcılar en basit haliyle gerilim bölücüler olarak bilinir ve direnç bağlantı şeklinden bu adı almıştır.

A- A+

23.10.2016 tarihli yazı 9295 kez okunmuştur.

L tipi zayıflatıcılar, iki direncin seri bağlanmasından oluşur. Belirli bir gerilim oranı elde etmek yani gerilimi bir miktar düşürmek istenirse gerilim bölücü şekilde bağlanır. Dirençlerin bağlantısı L şekline benzediği için bu adı almaktadır. Bağlantı şeklinden görüldüğü gibi R2 direnci üzerinden çıkış alınmaktadır. Formülle göstermek istenirse;

Vout = Vin * (R2/(R1+R2))

L tipi zayıflatıcılar tamamen dirençlerden oluştuğu için faz kayması yoktur. İstenilen çıkış değerleri direnç değerleri değiştirilerek elde edilir. Direnç değerleri sabit olduğu için yalnızca bir yönde empedans eşitlemesi yapılır. L tipi zayıflatıcılar yaygın olarak ses uygulamalarında kaynak sinyalini düşürmek ve kaynak empedansı, yük empedansından farklı olduğunda empedans eşitlemek için kullanılır.

Eşit Empedanslı L Tipi Zayıflatıcı

L tipi zayıflatıcı, gelen sinyalde herhangi bir bozulmaya yol açmadan bir ses veya radyo frekans sinyalinin güç veya sinyal seviyesini azaltmak için tasarlanmış bir direnç ağdır. Gelen ses sinyalini, hoparlör için belirli seviyeye düşürmek için kullanılır.

L tipi zayıflatıcı direnç hesabı

Örnek: Yukarıda verilen devrenin giriş ve çıkış empedansları 8Ω’dur. Gerilim zayıflama değeri 6 dB ise R1 ve R2 dirençleri ne olmalıdır?

K= 10^(dB/10) şeklinde hesaplanarak 1,9953 olarak bulunur. Diğer değerler yerlerine konularak R1 ve R2 dirençleri bulunur.

►İlginizi Çekebilir: Elektronik Zayıflatıcılar |1. Bölüm

L tipi zayıflatıcıların bir problemi zayıflama düzeyi arttıkça dirençler arası uyumsuzluk daha da büyük hale gelmeksidir. Zayıflama artışına göre paralel direncin değeri azalacaktır. Bunun çözümü olarak kaynak tarafına aşırı yüklenmeden, yük tarafından işlem yapmaktır.

Eşit Olmayan Empedanslı L Tipi Zayıflatıcı

Eşit empedanslı devrelerde kullanılan yapı ile benzerdir ancak farklı denklemler kullanılır. Empedans farkından dolayı kaynaktarafına göre yapılan işlemler için aşağıda ki denklem kullanılır.

Empedans farkından dolayı yük tarafına göre yapılan işlemler için aşağıdaki denklem kullanılır.

►İlginizi Çekebilir: Elektronik Zayıflatıcılar |2. Bölüm

Örnek: Bir sinyal iletim hattında kaynak empedansı 75Ω ve yük empedansı 50Ω’dur. Gerilim zayıflama değeri 12 dB olduğuna göre maksimum güçte çalıştırılmak istendiğinden gerekli direnç değerleri ne olmalıdır?

Direnç değerleri hesabı için kaynak tarafına göre işlemler yapılmıştır. Bulunan R1 ve R2 değerleri yaklaşık sonuç alınarak 60Ω ve 25Ω alınabilir.

Minimum ilave kayıplar

L tipi zayıflatıcılar mükemmel bir zayıflatıcı olmasına karşın, ortaya küçük bir kayıp çıkmaktadır. Kaynak ve yük arasına bağlanan L tipi zayıflatıcı empadans eşitleme işleminde kayıplar oluşmaktadır. R1 büyük empedans tarafında ve R2 küçük empedans tarafında olsun. Minimum ilave kayıplarında direnç değerleri ve desibel değeri şu şekilde bulunur;

L tipi zayıflatıcı özet

► L-pad zayıflatıcı, devre kaynağı ve yük empedans eşleştirme sırasında sinyal gücünü azaltmak için kullanılabilir ve tamamen dirençlerle oluşturulmuştur.
► Hoparlör veya kulaklığa bir amplifikatör tarafından üretilen ses sinyalini azaltmak için kullanılır.
► L tipi zayıflatıcı ana dezavantajlarından biri sabit empedansa sahip olmasıdır.
► Yüksek frekanslarda veya zayıflatıcı devrelerinde giriş ve çıkışlarda ideal eşleme yapar.