Günümüzde birçok uygulayıcı, tek başına dış yıldırımlık sistemi kullanılması durumunda, sistemlerimizi yıldırım veya ani aşırı gerilimden koruduğunu düşünmektedir. Oysa ki, bir yapıda/tesiste sadece dış yıldırımlık sistemleri kullanılıp, iç yıldırımlık sistemlerinin kullanılmaması, meydana gelebilecek riskleri daha da arttırmaktadır. Uygulamada birçok tesiste görülen durum, dış yıldırımlık sistemine düşen yıldırımın tesise yönelerek birçok cihaza zarar verdiğidir. Bu nedenle tek başına dış yıldırımlık sistemi kullanılması, cihazlarımızı korumayacaktır. Buna ek olarak, yıldırım darbesi düştüğü yerden itibaren yaklaşık 2 km’lik bir alanda etki gösterir. Yani bulunduğumuz yerden 2 km uzağa düşen bir yıldırım akımı ana panolara doğru ilerleyerek ana panolara bağlı tüm elektrik sistemine ciddi zarar verir.



Yıldırım ve aşırı gerilime karşı korunmada önemli kriterlerin başında doğru ürün seçimi gelir. Uygulamada görülen en önemli hatalardan biri de Tip 1+2 parafudr ile Tip 2 parafudrların karıştırılması ve sonuç olarak yanlış ürün kullanılmasıdır. Tip 1+2 ürünler ile Tip 2 ürünler arasında işlev, kullanım yeri ve fiyat olarak ciddi farklar vardır. Bunu anlamak için öncelikle, darbe karakteristiğine bakmak gerekir.

Yıldırım ve şebeke darbe karakteristiklerinin karşılaştırılması

Yıldırım darbesinin karakteristiği 10/350 yani 10 mikro saniyede tepe değerine ulaşmakta, ardından 350 mikro saniyede ise tepe değerinin yarısına düşmektedir. Aşırı gerilim darbesi ise, 8 mikro saniyede tepe değerine ulaşırken, 20 mikro saniyede tepe değerinin yarısına düşmektedir. Farklı karakteristiklere sahip darbeler için kullanılması gereken parafudr tiplerinin de farklı olması kaçınılmazdır.

 

 

Evlerde Parafudr Kullanımı

Yıldırım düşmesi sonucu etkilerden korunmamız için evlerimizde parafudr kullanabiliriz. Özellikle evlerimizde beyaz eşyalar, televizyon ve bilgisayarlar yağışlı havalarda oluşan dış etkilerden dolayı zarar görebilmektedir. Sitelerde kamera, CCTV sistemleri vb cihazlar, yıldırım sonucu zarar görmekte ve ciddi maddi hasar oluşturmaktadır. Bunun önüne geçmek doğru mühendislikle mümkündür. Ev veya site olsun, IEC 62305 yıldırımdan korunma standardına göre koruma yapmak mümkündür. Bu noktada temel mantık yine "kademeli koruma ve doğru ürün seçimi" olmalıdır.

Evlerde yıldırım veya aşırı gerilimden korunmak için bina ana panosuna Tip 1+2 parafudr yani hem yıldırım hem de iç aşırı gerilimlere karşı koruma sağlayan ürün kullanmanız gerekmektedir. Eğer bölgenizde yıldırım konusunda ciddi anlamda tehlikeler oluşuyorsa ve pahalı ekipmanlar varsa ekstra önlem olarak priz koruma parafudru da kullanabilirsiniz. Yine yüksek katlı binalarda eğer katlarda tali pano varsa tali panolarda Tip 2 ürün kullanmalısınız.

Sitelerde Kamera ve CCTV’lerin Yıldırımdan Korunması

Sitelerde kamera ve CCTV sistemleri yoğun olarak kullanılır. Bu sistemler dışarda olduğu için topraktan çok kolay darbe alır ve yanar. Bu sistemleri korumak için ana pano ve tali pano korumanın yanında kesinlikle son nokta koruması yapılmalıdır. IP kameralar için POE veya CAT parafudr kullanılmalıdır.

Kamera sistemleri kameranın türüne göre doğru parafudr kullanılarak korunmalıdır. Evler ve siteler son yıllarda yıldırım ve aşırı gerilimden etkilenmektedir. Özellikle evlerimizde giderek daha fazla hassas ve elektronik ürün kullandıkça, yıldırım darbelerine daha açık olacaktır. Bu nedenle doğru ürün seçimi ve kademeli koruma yapılarak cihazlarını güvenle koruyabilirsiniz.

Tesisinizde Parafudr Kullanmanız İçin 5 Neden

Parafudr iç yıldırımlık sistemleri yıldırım ve iç aşırı gerilim darbelerine karşı kullanılması gereken sistemlerdir. Parafudrlar bu darbelere karşı elektriksel koruma yaparak cihazlarımızın yanmasını engeller. Peki bir tesiste neden ag parafudr sistemleri kurulmalıdır? 

1) Dış Yıldırımlık Sistemleri Elektriksel Koruma Yapmaz

Yıldırıma karşı koruma yapması için kullanılan dış yıldırımlık sistemleri elektriksel sistemlere karşı bir koruma gerçekleştirmez. Sadece yıldırıma karşı fiziksel koruma yapar. Dış yıldırımlığınıza düşen bir yıldırım darbesi eğer tesisiniz de kademeli bir koruma yoksa panolarınızdan girerek cihazlarınıza zarar verecektir.

2) Yıldırım Darbesinin Karakteristiği

Yıldırım bir noktaya düştükten sonra 2 kmlik bir çaptaki bir alanda yürüyen darbe olarak kendini gösterebilir. Ek olarak sanılanan aksine yıldırım daima en üstteki noktaya düşmez. Zaman zaman saçaklı düşebilir. Bu da aslında her tesisin tehlike altında olduğunu gösteriyor.

3) Kuplaj Etkisi

Özellikle organize sanayi bölgelerinde sık yaşanan bir durum olan kuplaj etkisi, tesislerde oluşan kuplaj farklılıklarından ötürü darbenin bir yerden bir yere akmasıdır. Güç hatları, data merkezleri öncelikle etkilenir.

4) İç Aşırı Gerilimler

Günümüzde elektrik enerjisinin kalitesinde yaşanan sorunlar iç aşırı gerilim darbelerini arttıran bir başka neden. Sigorta şirketlerinin analizine göre iç aşırı gerilimler %65 oranla tesislere en çok zarar veren darbe türüdür. Bu iç aşırı gerilimleri sıralarsak;

• Harmonikler
• Anahtarlama ve şalt hareketleri
• Elektrostatik Kuplajlar
• Gerilim dalgalanmaları


5) Hassas Elektronik Cihazlar

Elektronik cihazların günümüz sistemlerinin vazgeçilmezi olmaya başlaması ile bu cihazların aşırı gerilim darbelerinden korunması problemi de ortaya çıktı. Darbelere karşı hassas olan bu cihazlar sadece yıldırım darbelerinden değil, harmonik, anahtarlama darbeleri gibi iç aşırı gerilimlerden de sıklıkla etkilenmektedir. Özellikle CCTV, PLC, UPS, LED, telekom ve haberleşme hatları D sınıfı parafudrla koruma altına alınmalıdır.

Neden SIGMA Parafudr?

TS EN ve Avrupa standartlarına uygun üretilen Sigma parafudrları ile elektrik tesisatı ve bu tesisata bağlı teçhizatlar güvenli bir şekilde koruma altına alınır. Sigma AG parafudrları Sınıf I Tip 1 B sınıfı hariç diğer tüm parafudrlar için hata sinyal kontağı ile birlikte sevk edilir. Bu sayede darbe gerilimi meydana geldiğinde, istenirse ikaz sinyali alınır. Sınıf II, Sınıf I+II, Sınıf III parafudrların katuşları kolayca değiştirilebilir, böylece bakım maliyetleri de düşürülmüş olur. Sigma parafudrlar geniş ürün seçim olanağı ile komple bir koruma sağlar, olabilecek tüm risklerin önüne geçilmiş olur.

 

 

Sigma Elektrik Alçak Gerilim Parafudrları Kataloğu İçin Tıklayınız.


 

Parafudrun kullanılması kadar doğru seçilmesi de önem taşımaktadır.
 

Ana giriş panolarında sayaç öncesinde kullanılması gereken Sınıf I, Tip1, B sınıfı olarak adlandırılan parafudrlar yıldırım darbesine karşı elektrik panosu içerisindeki tüm sistem ve cihazların korunmasını sağlar.
 

Yardımcı panolarda (tali pano) sayaç sonrası kullanılması gereken Sınıf II, Tip 2, C sınıfı parafudrlar, şebekede oluşan aşırı gerilimlere karşı ekipmanların korunmasını sağlar.

Eğer ana dağıtım panosu ve tali pano arasındaki mesafe 10m’yi aşmıyor ise giriş panolarında sayaç öncesi Sınıf I+II (Tip 1+Tip 2 B+C sınıfı) parafudr kullanılması gerekir. B sınıfı ve C sınıfı parafudr korumasının bir araya getirilmesi sayesinde olabilecek yıldırım darbeleri ve şebekede oluşabilecek aşırı gerilim darbelerine karşı koruma sağlanır.
 

C sınıfı parafudrun kullanım yeri ile hassas cihaz panosu arası mesafenin 30m’yi aşması durumunda ise Sınıf III parafudr, dağıtım kutularında kullanılır.


 

                   

Kaynak