Helikopter Motoru Nasıl Çalışır?

Helikopter şaftının dönebilmesi için bir güce ihtiyaç vardır. Bu gücü helikopterin türbin motoru karşılar. Peki helikopterin motoru nasıl çalışır? Detayları haberimizde bulabilirsiniz.

A- A+

14.10.2018 tarihli yazı 17550 kez okunmuştur.

Helikopterlerde kullanılan en yaygın motor turbo şaft motorudur. Motor tahrik mili ana rotor şaftına bağlıdır. Mil dönmeye başlayınca bu açıda kanatlarda kalkmaya başlar. Şaftın yeterince dönebilmesi için bir güce ihtiyacı vardır. İhtiyaç duyulan bu gücü helikopterlerde türbin motoru karşılar. Motor, gaz jeneratörü veya yanma odası ve güç üretimi olmak üzere iki ana bölümden meydana gelir. Bu iki bölüm mekanik olarak ayrı oldukları için farklı hızlarda dönebilir.

Turbo şaft motorunun uçaklarda yer alan turbo jet motordan farkı, egzoz gazlarının dışarı atılarak itme gücü oluşturması yerine genişleyen bu gazların türbinlerde güç üretmek için kullanılmasıdır.

İlk olarak yanma odası veya gaz jeneratörü olarak bilinen bölümde; kompresörler, ateşleyiciler ve yakıt nozulları, yanma odaları ve türbinler vardır. Kompresöre giren hava önce filtrelenir. Kum, toz ve hatta çimen de motoru sadece birkaç dakikada boğabilir. Bu nedenle filtrelenmesi önemlidir. Kompresör havanın basıncını artırmak için kullanılan ekipmandır.

►İlginizi Çekebilir: Turbo Motorlar Nasıl Çalışır ? |ElektrikPort Akademi

Eksenel kompresör rotor ve stator olmak üzere iki elemandan oluşur. Rotor, dönen bir mil üzerine dizilmiş bıçaklardan oluşmaktadır ve havanın içeri çekilmesini sağlar. Stator ise rotor kanatları arasında sabit sıralar halinde yer alır ve havanın hızını azaltarak basıncını artırmak için kullanılır. Böylece hava daha fazla sıkışır ve hızı azalır. Santrifüjlü kompresör ise havayı daha fazla sıkıştırır ve yanma bölümüne yönlendirir.

Yanma bölümünde yakıt ve hava aynı oda içerisinde birleşerek alev alır. Yanma odasındaki hava kanallarında alevin metal ile temasta olmaması istenir. Bu nedenle alev soğuk bir hava bulutunun içinde bulunur. Sistemde soğutma yapılması için hava kullanılır. Yakıtın alev almasıyla birlikte motor çalışmaya başlar. Motor çalışmaya devam ederken yanma da kendiliğinden devam eder. Motor ilk olarak bir marş motoru ile döndürülür. Yeterli hava akışı sağlandığında yakıt ateşleme bujisi ile tutuşturulur. Ateşleme ile gazlar genişler ve türbin bölümüne akar.

►İlginizi Çekebilir: Elektrikli Araçlar için Türbin Destekli Motor

İkinci bölüm olan güç üretimi bölümü türbin aşamaları, bir dişli redüksiyon sistemi ve şaft çıkışından oluşur. Türbin girişi helikopterin en sıcak bölümüdür. Türbinler üzerlerinden akan sıcak ve kompresörler tarafından sıkıştırılmış yüksek basınçlı gazın kanatlarına çarpması ile dönmeye başlarlar. Türbinlerin üzerindeki bu hava akışı stator bıçakları sayesinde yönlendirilir. Gerekli akış hızı da korunmuş olur. Türbine gelen sıcak gazların ısısı kompresörlerden gelen soğuk hava ile ayarlanır. Gelen hava akışının yaklaşık yüzde 75'i motoru soğutmak için kullanılır. Sonrasında gazlar iki aşamalı serbest türbinden geçer. Serbest türbinin hızını uygun bir seviyeye getiren ekipmana şanzıman adı verilir ve bu aksesuarın diğer tüm parçalarla bağlantısı vardır. Daha fazla güç gerektiği durumda, kompresör hızı, yanma odasına giren yakıt miktarı, türbinlerin hızı artar. Ancak ilk türbinin hızı iki aşamalı serbest türbinden daha sıcak gazlara maruz kalır ve bu nedenle ömrü daha kısadır.

Helikopter motorunun çalışması ile ana rotorun dönmesi sonucunda, helikopterin kanatları hareket eder ve helikopter havalanmaya başlar. Aslında helikopterin gövdesinin kanatların tersi yönünde dönmesi gerekir. Ancak bunun önlenebilmesi için kuyruk rotoru kullanılır. Kuyruk rotoru ve şanzıman sistemlerine dişli miline bağlı serbest güç çıkış ünitesinden güç sağlanır. Yanma gazları kullanıldıktan sonra bir egzoz çıkışı ile dışarı atılır.