Hidrojen Bombası vs Atom Bombası

Günümüzde çalışmaları hız kazanan hidrojen bombalarının atom bombalarından farkı nedir? Bu bombaların insan sağlığı üzerindeki etkileri nelerdir? Ülkeler nükleer silahlara neden ilgi gösterirler? Tüm bu soruların içeriğini yazımda bulacaksınız.

A- A+

28.02.2016 tarihli yazı 22733 kez okunmuştur.

Kuzey Kore çevresinde 6 Ocak 2016 tarihinde hissedilen 5,1’lik depremin doğal bir olay olmadığı, Kim Yong-un talimatlarıyla çalışmaları sürdürülen hidrojen bombasının etkileri olduğu söyleniyor. Özellikle 2. Dünya savaşında Hiroşima ve Nagazaki’de 200 bin kişinin hayatını kaybetmesiyle sonuçlanan atom bombasından sonra hidrojen bombası üzerine çalışmaların sürdürülüyor olması hidrojen bombasının etkilerini düşündürüyor. İlk olarak atom bombasından söz edecek olursak;

►İlginizi Çekebilir: Geleceğin Yakıtı | Hidrojen Enerjisi

Atom Bombası Nedir? Nasıl Oluşur?

Bilindiği üzere atom 3 yapıdan oluşmaktadır. Çekirdekte bulunan proton, nötron ve yörüngelerde hareketli olan elektronlar. Doğada kararsız biçimde bulunan uranyum 235 ve plütonyum 239 çekirdeklerinde çok fazla enerji barındırırlar. Bu enerjiyi kontrollü bir şekilde açığa çıkarıldığında enerji elde ediliyorken, atom bombası olarak kullanılmak istendiğinde kontrolsüz enerji açığa çıkıyor. İlk olarak atom bombası için bir fizyon olayı gerçekleşmektedir. Bu olay radyoaktif tepkime olarak adlandırılır ve dışarıdan bir nötronun yada hızı yavaş olan bir nötronun zamanla çekirdeğe yaklaşması ve çarpıp çekirdeğini iki eş parçaya bölmesidir. Parçalanan bu çekirdekler çok yüksek enerji açığa çıkarırlar.

►İlginizi Çekebilir: Çernobil Reaktör Kazası [Özel Dosya]

Bir atom bombasının oluşturulması için iki önemli konu vardır. Birincisi kritik kütle diğeri ise kritik hacimdir. Atom bombasında patlamaların gerçekleşebileceği miktarda malzeme konur fakat bunlar öyle dağınık yerleştirilir ki taşınma esnasında ya da herhangi nedenlerle aktif duruma geçmemelidir. Atom bombası için bu yüzden bir çeşit tetikleyiciye ihtiyaç duyulur ve bu da dinamit ya da gerektiği anda başlatılacak bir nötron bombardımanı. Japonya'da patlatılan atom bombaların güçleri 15 bin ve 20 bin ton TNT gücünde iken üretilebilecek olan en güçlü atom bombasının 500 bin ton TNT ile sınırlı olacağı biliniyor.

Hidrojen Bombası Nedir? Nasıl Oluşur?

Hidrojen bombası basit tabirlerle, hidrojen atomlarının birleşerek helyum atomuna dönüştüğü termonükleer tepkimeden oluşur. Bunun için gerekli olan fizyon (çekirdek bölünmesi) değil füzyon olayıdır. Kararlılığı düşük olan küçük çekirdeklerin birleşip büyük çekirdekler oluşturması olayına ise füzyon denir. (güneş yüzeyinde gerçekleşen patlamalar füzyon olayıdır) Hidrojen bombasını oluşturmak için önce atom çekirdeklerini bölmek ve daha sonrasında birleşebilmesi için gerekli ısının oluşturulması gerekmektedir. Bu nedenle Hidrojen bombasının tetikleyicisi bir atom bombası denilebilir. İşin içeriğini inceleyecek olursak tetikleme olayı için gerçekleştirilen fizyon olayında açığa çıkan x ışınları, ikinci ve asıl patlama için gerekli olan füzyon olayının ihtiyaç duyduğu ısıyı sağlıyor. Gerekli koşullar oluştuktan sonra hidrojen atomunun izotopları olan ve doğal şartlarda bir birlerini iten döteryum ve trityum x ışıllarının etkisiyle bir arada kalır füzyon olayı gerçekleşir.

Nükleer Bombaların İnsanlar Üzerindeki Etkileri Nelerdir?

Atom Bombasının İnsan Üzerindeki Etkileri?

Öncelikle bir nükleer bombanın patlaması sonucunda ne gibi etkiler olacağı ilk etapta saptanamaz. Bunun nedeni patlamanın oluştuğu mesafeden hava koşullarına şehrin planlamasından insan yoğunluğuna kadar birçok faktör bulunur. Fİzyon bombasının ilk etkisi %50 oranında çarpmadan,%35’i termal radyasyondan(ısı),%5 i ani radyasyon, %10 u da serpinti biçiminde ortaya çıkar. Bombanın patlamasında ilk olarak ısı ve ışık hissedilir, daha sonrasından çarpma etkisi ile binalar ve tüm yapılar yerle bir olur.

►Çarpma etkisi; Çarpmanın gerçekleştiği mesafeye göre oluşabilecek tahmini sonuçlar tabloda verilmiştir.

►Termal radyasyon(ısı); 1 megatonluk patlama gündüz 21 km ye kadar görünebiliyorken gece 85 km öteden görülebilir ve ilk etkisi geçici körlük ve retina yanıkları oluşturur. Asıl büyük tehlike ise deri yanıklarıdır.1,2 ve 3 dereceden yanıkların oluşması kesindir. 1 megatonluk patlama için 1. Dereceden yanıklar 11 km lik alan içerisinde gerçekleşebilir ve bu tipik güneş yanığıdır, kızarma ve hafif acı ile atlatılabilir. 2.dereceden yanıklar ise 10 km lik bir alana sahiptir. Deride şişlikler ve kabartılar oluşur, tedavi edilmezse enfeksiyona dönüşür. 3.derece yanıklar ise 8 km lik alana sahiptir ve hücre ölümlerine neden olur. Ayrıca termal radyasyon çok kolay bir şekilde orman ve ev yangınlarına neden olur. Yapraklar, gazeteler, giysiler, kısmi mobilyalar kolaylıkla alev alabilir.

►Radyasyon etkisi; Radyasyon etkisinin gözlemlendiği birime “rad” denir. 450 rem’lik bir radyasyon dozu kesin ölümlere neden olurken 50 rem’lik doz bile kısa sürede etki göstermezken uzun sürede çok ciddi sonuçlar doğurabilir. Nispeten küçük radyasyon diyebileceğimiz (200 rad) dozlara maruz kalmanın bile çok ağır bedelleri olabilir. Uzun zaman zarfında incelendiğinde, kanserlerin oluşması çocuk gelişiminin yavaşlaması, canlıların yaşam sürelerinin kısalması gibi etkileri oluşacaktır.

Hidrojen Bombasının İnsan Üzerindeki Etkileri?

Hidrojen bombası patlatıldıktan sonra açığa çıkan fazlalık nötronlar, bölgedeki canlı cansız her cisme etki eder. Serbest kalan nötronlar, nötron ışıması yaparken, nötron ışımasına maruz kalan her cisim gama ışıması yapacağından bölgede bulunan her cisim mini bomba halini alarak gama ışıması yapar.

Hidrojen bombası yaklaşık olarak 3000-8000 rad ışıma yayar. Bilindiği üzere 300 rad dan dan yüksek ışımalar insanlarda ölümcül etkiye maruz bırakabiliyor. Atom bombası direk ölümlere neden oluyorken hidrojen bombası ise ani ölümlerle sonuçlanmıyor. İlk olarak 3000 radlık ışımaya maruz kalanlar kısa süreli baygınlık geçirirler. Uyandıklarında ağızdan anüse bütün sindirim sistemleri tahrip olmuş, böbrek ve kalpleri zayıflayarak zaman içerisinde ölecekler. Daha minimum miktarda etkilere maruz kalanlar mesela yaklaşık 600 rad, kısa sürede bir etkileri oluşmayacaktır fakat açığa çıkan nötronlar kan üreten kemik iliğini kurutacaktır. Vucutta bulunan kan 25 30 günlük bir sürede yaşamı devam ettirebilirken bu sürede yeni kan hücreleri oluşmayacak ve en büyük tehdit olarak bağışıklık sistemleri çökecektir.

Hidrojen ve Atom Bombası Arasındaki Farklar Nelerdir?

►İşin içeriğini bahsettikten sonra aralarında oluşabilecek farlar az çok şekilleniyor
►Hidrojen bombası atom bombasından daha güçlü bir silahtır.
►Hidrojen bombası gücünü füzyondan alırken atom bombası gücünü fizyondan alıyor.
►Füzyon olayının gerçekleşmesi için bir çeşit fizyon olayına ihtiyaç vardır. Bu nedenle füzyon olayı daha geniş etkiler bırakmaktadır.
►Hidrojen bombasını atom bombasına göre daha küçük boyutlardadır. Buda taşınma ve fırlatma konusunda daha kolaylık sağlar.
►Hiroşima ve Nagazaki de atom bombası kullanılmışken, henüz bir savaşta hidrojen bombası kullanılmadı.

Kaynak:

►howstuffworks
►wikibooks