Kapalı bir elektrik sisteminde devreye giren ve çıkan akımlar birbirine eşit olmak zorundadır. Kaçak akım koruma şalteri elektriksel sisteme giren ve çıkan akımlar arasındaki farkı kontrol ederek sistemde kaçak bir akım olup olmadığını analiz eder.

Devreye giren ve devreden çıkan akım değerleri arasındaki fark; hayat koruma şalterlerinde 15-30mA arasında, yangın koruma şalterlerinde 150-300mA arasında iken, kaçak akım algılanarak devre açılır.

Normal işletme durumunda faz ve nötr hatlarından ilerleyen akımların vektörel toplamı sıfır olmalıdır. Normal çalışma durumlarının dışında bir durum gerçekleştiğinde, örneğin izolasyon hatası meydana geldiğinde, manyetik akım cihazının açtırma bobinine kaçak akım ulaşır ve bu akım daimi mıknatısın çekme kuvvetini yenerek sistemin açılması sağlanır.



 

 

Kaçak akım koruma şalterinin çevrim ömrü zaman geçtikçe azalır. Şalterin fiziksel yapısından kaynaklı bozulmalar oluşur ve/veya elektrik tesisatında aşınmalar ile kaçaklar meydana gelebilir. Hangisinin ne zaman gerçekleşeceği kesin olarak öngörülemeyeceği için kaçak akım şalterinin periyodik olarak testlerinin yapılması gerekir.

Testler yapılmadığı takdirde ev tesisatının kaçak akıma karşı korunmasız kalması muhtemeldir.

Evinizin ya da iş yerinizin elektrik sisteminde kaçak akım şalterinin bulunması, şalteri doğru bir şekilde kullanıyor olduğunuz anlamına gelmez. Düzenli olarak testlerini gerçekleştirmek kaçak akım koruma şalterini kullanmanın bir ön koşuludur. Kaçak akım koruma şalteri bir televizyon kumandası gibi bozulduğunda değiştirilip yenisi alınan ya da tamir edilen bir aygıt olmamalıdır.

Kumanda bozulduğunda yenisini alana kadar televizyon kanallarını değiştirme özgürlüğümüzü kaybederiz. Kaçak akım koruma şalteri bozulduğunda yaşama özgürlüğümüzü ya da evimizi ve eşyalarımızı kaybedebiliriz.
 

Kaçak akım koruma şalterinin tek arızası gerektiğinde sistemin enerjisini kesmiyor oluşu değildir. Sistemde bir sorun yokken elektrik kesintisine sebep olması da şalterin arızalı olduğunu göstermektedir. Bu yüzden şalterin 30mA değerinin altındaki akımlarda da nasıl davrandığı test edilmelidir.

Devamlı enerji altında olması gereken cihazlar işlevini yerine getiremediklerinde çeşitli sorunlar oluşabilir. Örneğin evde değilken kaçak akım şalterinin arızasından kaynaklı bir elektrik kesintisi sonucu buzdolabımızdaki gıdalar bozulabilir. Aynı zamanda sürekli enerjisiz kalan sistemdeki elektrikli cihazlar bu durumdan zarar görebilir.

 

Kaçak akım şalterinin standartlarda belirtilen şekilde çalışması çok önemlidir ve sürekli olarak çalışır bir durumda bulunması gerekmektedir. Kullanıcıların kaçak akım koruma şalterinin çalışıp çalışmadığını bakarak anlaması zordur. Olması gereken belirli elektriksel testlerin yapılmasıdır.
 

Kaçak akım koruma şalterinin üzerinde sigortadan farklı olarak bir test butonu bulunur. Fakat bu buton test için tek başına yeterli olmayabilir.

Kaçak akım koruma şalteri üzerindeki test butonuna basıldığında rölenin atıyor olması güvenliğin tam olarak sağlandığı anlamına gelmeyebilir. Örneğin test butonu rölenin atma süresini ölçemez. Elektrik yaralanmalarında en önemli faktörlerden birisi ise elektrik akımına maruz kalma süresidir.

Şalter üzerindeki test butonunun bir diğer dezavantajı ise 30mA değerinin altındaki kaçak akımlarda rölenin davranışının test edilememesidir.



 

Kaçak akım koruma şalterini test etmek için test butonunun yanı sıra kaçak akım test cihazlarının da kullanılması faydalı olacaktır.

Kaçak akım koruma test cihazı, kontrollü bir kaçak akım oluşturarak elektrik sisteminin istediğiniz noktasından kaçak akım testini gerçekleştirmenizi sağlar. Bu sayede hem sistemin tamamını test edebilirsiniz hem de koruma şalterindeki rölenin atma süresini ölçebilirsiniz.

Ayrıca bu cihaz sayesinde istenilen seviyede kaçak akım oluşturularak cihazın belirli seviyelerdeki kaçak akımlarda nasıl davrandığı da test edilebilir. Örneğin 10mA değerinde bir kaçak akım oluşturularak kaçak akım rölesinin çalışması test edilebilir.

 

►İlginizi Çekebilir: Otomatik Sigortalar Nedir? Nasıl Seçilir? 

 

Kaçak akım koruma şalteri test cihazı, fabrikada, işletmenizde veya evinizde bulunan bir elektrik prizine takılarak, sisteme faz iletkeni üzerinden gönderdiği kaçak akım ile kaçak akım şalterinin TS EN standartlarında belirtilen kaçak akım eşik değerlerine göre açma ve açmama yapabildiğini ve şalterin hangi sürede açma yaptığını test eder.

Peki burada belirtilen açma ve açmama durumları neyi ifade etmektedir? 

30mA kaçak akım koruma değerinde olan şalter için 15mA lik test sonucunda koruma yapması gereken şalterin açmaması, 15-30mA arasında hızlıca açması beklenir. 300mA kaçak akım koruma değerine sahip şalter için ise 150mAe kadar uygulanan kaçak akım test değerlerinde koruma yapması gereken şalterin açmaması, 150mA sonrasında ise hızlıca açması beklenir.

Hatalı çalışan bir kaçak akım şalteri elektrikle temas sonucu yaralanmalara, ölümlere ve yangınlara sebep olabilir. Bu risklerin ortadan kaldırılmasında, kaçak akım şalterlerinizin doğru çalışıp çalışmadığın test etmek, çalışmayan kaçak akım şalterlerini yenisi ile değiştirmek önem arz eder. Evinizde, işyerinde kullanılan kaçak akım cihazlarını test etmek, kaçak akım koruma şalteri test cihazı ile oldukça kolaydır.

Bulunduğumuz yerdeki herhangi bir prize takılan kaçak akım test cihazı üzerinde bulunan kaçak akım test seviyesi manuel olarak seçilerek, kullanıcı tarafından onay tuşuna basılarak aktif hale getirilir. Böylece kaçak akım test cihazı, sisteme kullanıcı tarafından seçilen seviyede kaçak akım gönderir ve koruma yapması beklenen şalterin açma ve açmama testleri gerçekleştirilmiş olunur.

Güvenilirlir olan elektrik sistemi için, kaçak akım koruma şalteri test cihazı; iş güvenliği uzmanları, kontrol mühendisleri, tesisat denetleme mühendisleri, işletmelerdeki elektrik bakım ekibi, işletme sorumluları, sahada kontrol hizmeti veren kuruluşlar tarafından kullanılması önerilen bir cihazdır.

Sigma Elektrik Kaçak Akım Test Cihazı

 

Sigma Elektrik kaçak akım test cihazı prize takılır. Cihaz sisteme faz iletkeni üzerinden kullanıcının belirlediği akım değerinde (15-300mA arasında) kaçak akım sinyali gönderir. Cihaz kaçak akım sinyalini sisteme 350ms boyunca uygulayarak şalterin açıp açmadığını, şalter açtıysa ne kadar sürede açtığını LCD ekran üzerinde gösterir.