Motor İzolasyonuna Etki Eden Faktörler

Elektrik motorlarında izolasyon, motorun güvenli şekilde çalışabilmesi için çok önemlidir. İzolasyonda oluşabilecek hatalar, motorun aşırı ısınmasına, ömrünün azalmasına veya hiç çalışmamasına sebep olmaktadır. Bu gibi problemlerin olmaması için izolasyon arızalarına neden olan faktörlerin iyi bilinmesi gerekmektedir

A- A+

19.10.2017 tarihli yazı 12772 kez okunmuştur.

Elektrikli cihazlarda en sık görülen arıza, izolasyonun bozulması ve parçalanmasıdır. İzolasyondaki hata elektrik motorlarında ciddi problemlere sebep olmaktadır. Bu yüzden izolasyonun iyi yapılması gerekmektedir.

İzolasyonun bozulmasında birçok sebep vardır. Bozulmaya sebep olan başlıca nedenler;

► Kirlilik
► Aşırı gerilim
► Aşırı sıcaklık
► Nem

Aşırı Nem

Hava soğutmalı elektrikli makinelerde, havanın nem oranı oldukça önemlidir. Yalıtımın eskimesiyle, izolasyonda çatlakların oluşmasına sebep olacaktır. Nemin, oluşan bu çatlakların arasına sızması durumunda sargılar arasında kısa devre oluşacaktır. Sargılar arasındaki voltaj oldukça küçük olmasına rağmen, akımın büyük olması elektrikli makinanın arızlanmasına sebep olur. Bu gibi durumlarda sargıların yeniden sarılıp değiştirilmesi gerekmektedir.

► İlginizi Çekebilir: Elektrik Motorlarında Neden Tekrar Sarım Yapılmaz?

Yağ soğutmalı elektrikli makinelerde, nem ancak alınan yağ numuneleriyle tespit edilebilir. Bu makinelerde özel hava kurutucuları ve emici maddeler, nemlerin yağın içine emilme hızını azaltmada yardımcı olarak kullanılabilmektedir. Elektrik makinaları, nemin az olduğu ortamlarda daha iyi çalışmaktadır. Bunun için makinaların bulunduğu ortamdaki nemi azalmak için hava kurutucuları kullanılmaktadır.

Aşırı Sıcaklık

Hava soğutmalı elektrikli makinelerde uzun süreli yüksek sıcaklık aşınmalara neden olmaktadır. Aşınmalardan dolayı iletkenlerin birbirine temasından dolayı kısa devre arızaları meydana gelmektedir. Bu da ciddi sorunlara yol açmaktadır.

Yağ dolgulu transformatörlerde yüksek sıcaklıklarda kimyasal yıpranma daha hızlı gerçekleşir. Yalıtım, yüksek sıcaklık ile etkisiz hale gelmeye başlar. Örnek olarak; standart 65°C nominal yalıtımın ömür kaybı, 100°C’de saatte %0.001 iken, 140°C’de saatte %0.05 ve 180°C’de saatte %1.0 artmaktadır. Beklenen yalıtım ömrü, 100°C’de 11.4 yıl, 140°C’de 83 gün, 180°C’de 100 saat olacaktır.

Görüldüğü gibi elektrikli makinelerde çalışma sıcaklıklarının yüksek olması makinenin ömrüne direk etki etmektedir. Bu yüzden çalışma sıcaklığı nominal seviyede tutulması gerekmektedir.

Kirlilik

Elektrikli makinaların çalışma ortamları genellikle tozlu ve kirli yerlerdir. Ortamdaki toz ve kir zamanla elektrik makinalarının üzerinde birikmeye başlar. İletkenler üzerinde biriken toz ve kir zamanla kaçak elektrik akımlarına sebep olacaktır. Bu durum izolasyonun etkisini azaltmaktadır ve sonucunda makinanın arızalanmasıyla sonuçlanmaktadır.

► İlginizi Çekebilir: İzolasyon Direnci Nedir?

Aşırı Gerilim

Tüm elektrikli cihazlarda aşırı gerilim veya ani gerilim dalgalanmaları istenmeyen durumdur. Uzun süreli aşırı gerilim sargıların ısınmasına neden olmaktadır. Isınan sargılar kaldırabileceği sıcaklık değerini aştığında. Bu gibi durumlarda sargıların tekrar sarılması veya tamamen değiştirilmesi gerekmektedir.

Ani yüksek gerilim sargılar arasında arkların oluşmasına sebep olmaktadır. Eğer sargılar arası izolasyon düzgün yapılmamışsa sargılar arasında kısa devre oluşacak ve makinede arızalar meydana gelecektir.

Kaynak:

electrical-engineering-portal