Ramanujan |
Matematik Dahisinin Kısa Hikayesi

Dünyanın en büyük matematikçilerinden olan, ‘Sonsuzluğu Bilen Adam’ isminde bir filme hayatı ve çalışmalarıyla konu olmuş Srinivasa Ramanujan’ı bu yazımızda ele alacağız. 21. yüzyıl matematiğinin temel taşı olarak görülen çalışmalarıyla sadece matematiği şekillendirmekle kalmamış, aynı zamanda astrofizik gibi alanların da şekillenmesini sağlamış bu insanın hayatını gelin yakından bakalım.

A- A+

25.01.2021 tarihli yazı 18467 kez okunmuştur.

22 Aralık 1887'de Hindistan, Tamil Nadu'daki Erode köyünde aşırı yoksulluk içinde doğan Ramanujan, çocukluğu boyunca neredeyse hiç matematik eğitimi almamıştı. Sessiz, alçakgönüllü bir çocuk olduğu bilinen Ramanujan, matematik tutkusunu Kumbakonam'daki bir tapınağın zeminlerinde kitapları karıştırarak geliştirdi.

12 yaşına geldiğinde kübik denklemler, aritmetik ve geometrik seriler üzerinde çalışarak ciddi bir şekilde kendi kendine matematik çalışmalarına başladı. Kuartik denklemleri çözmek için kendi yöntemini icat etti. Henüz genç yaşında iken üniversite düzeyinde matematikte ustalaşmıştı. Matematiksel formüller ve sabitler için hafızası sınırsız gibi görünüyordu. π, e ve √2 gibi irrasyonel sayıların değerlerini istenilen ondalık basamağa kadar okuma becerisiyle sınıf arkadaşlarını şaşırtıyordu.

Ramanujan'ın Bir Matematik Dehası Olarak Keşfi

Ramanujan 1903'te, 16 yaşındayken Kumbakonam'daki Devlet Koleji'nde öğrenimine başladı. Ancak matematiğe olan bağlılığının, diğer derslerine vakit ayırmaktan alıkoyduğunu gördü ve daha sonra okulu bırakmak zorunda kaldı. Üniversite diploması olmayan ve resmi bir eğitimi olmayan Ramanujan, sonunda Madras Port Trust Office'te memur olarak işe başladı. Neyse ki, iş yükü hafifti ve bu onun matematiksel uğraşlarına odaklanmaya devam etmesini sağladı. Bu, ofisinin yöneticisi Aiyar tarafından da teşvik edilen bir şeydi.

Aslında, Ramanujan'a Cambridge Üniversitesi Trinity Koleji'nde ünlü İngiliz matematikçi G.H Hardy'ye yazmasını öneren Aiyar'dı. Ramanujan bir mektupta, 120 teoremini de örnekleri ile birlikte ekleyip Hardy’e gönderdi.

Şekil 1:G. H. HARDY, 1877–1947 - İngiliz Matematikçi, İngiliz Kraliyet Cemiyeti Üyesi

►İlginizi çekebilir: Cahit Arf

Deli mi Dahi mi?

Hardy bu teoremlerin çoğunu daha önce görmüştü ama Ramanujan'ın formülleri tarafından şaşkına dönmüştü. Öyle ki meslektaşını, ünlü J.E Littlewood'u, bu yazıların bir ‘deli veya dahi’ tarafından yazıldıklarına karar vermesine yardımcı olması için görevlendirdi. Sonunda Hardy, bu gönderilen teoremlerin bir dahi tarafından yazıldığına ikna oldu ve Ramanujan’ı Cambridge Üniversitesi'ne davet etti.

Böylece ikisi arasında, birlikte yazılmış 6 araştırma makalesi ortaya çıkaran 5 yıllık bir çalışma başladı. Sadece 3 yıl içinde Ramanujan, çoğu 20. yüzyıl matematiğindeki büyük gelişmelerden sorumlu olan 30'dan fazla araştırma makalesi yayınladı.

Öncesinde pek çok İngiliz Matematikçiye yazdı, ancak çalışmaları 'resmi' sunum ve beceriden yoksun olduğu için genellikle göz ardı edildi. G.Hardy tarafından "keşfedilmeden" once çalışmaları Cambridge Üniversitesi'nden 2 profesör tarafından okunmamış olarak iade edildi.

Ramanujan, sayı teorisi, sonsuz seriler, teta fonksiyonları, sürekli kesirler ve eliptik fonksiyonlar alanlarında daha fazla atılım yapmaya devam etmeden önce, Mart 1916'da araştırma derecesi ile bir lisans diploması kazandı.

Şekil 2: Srinivasa Ramanujan Cambridge’de

Sayı ve Sicim Teorisi

1918'de Ramanujan, İngiliz Kraliyet Cemiyeti Üyesi seçilen ilk Hintli ve en genç matematikçi oldu. Onun teta fonksiyonu, fiziğin Sicim Teorisinin merkezinde yer alır.

Şekil 3: Ramanujan Theta Fonksiyonu

►İlginizi çekebilir: Richard Feynman: Gerçek Bir Dahinin Yaşamı

Ramanujan teorilerinin en ünlüleri arasında, sihirli sayı olarak da adlandırılan, 1729 sayısı vardır. İki farklı sayı kümesinin küplerinin toplamı olarak ifade edilebilen en küçük sayıdır.

1729 = 1^3 + 12^3 = 9^3 + 10^3

Bu sayı Hardy-Ramanujan sayısı olarak adlandırılır.

Ramanujan 1920'de 32 yaşında öldüğünde, arkasında üç defter ve bir deste kağıt “kayıp defter” bıraktı. Bu defterler, onlarca yıl sonra bile hala matematiksel çalışmalara ilham veren binlerce teorem ve sonuç içeriyor.

Kaynak:

►Brittanica.com
►famousscientists.org
►storyofmathematics.com
►timesnownews.org