Termik Manyetik Kompakt Şalter Neden Kullanılır? |
Chint

Elektrik devrelerinde meydana gelebilecek kısa devre ve aşırı akıma karşı termik ve manyetik koruma sağlamaktadır. Chint NXM serisi şalterleri ile termik ve manyetik koruma sunmaktadır.

A- A+

18.04.2022 tarihli yazı 21101 kez okunmuştur.

Termik Manyetik Şalter yani kısaca TMŞ olarak isimlendirilen kompakt şalterler, elektrik panolarından dağıtım merkezlerine kadar geniş bir kullanım alanına sahiptir. Termik ve Manyetik koruma sağlayan termik manyetik şalter, devre kesici gibi çalışmaktadır. Elektrik devresinden aşırı akım geçmesi veya kısa devre oluşması durumunda TMŞ devreyi keserek korumaktadır.

Bu yönüyle Termik Manyetik Şalter, normal olmayan durumlarda devreyi açmaya yarayan devre kesici gibi davranmaktadır. Termik manyetik şalterler, elektrik panosunda kontrol merkezlerinde, dağıtım şebekelerinde, kompanzasyon panolarında ve alçak gerilim devre kesicisi olarak; anahtarlama ve koruma amacıyla kullanılmaktadır. Bina, ticari ve endüstriyel alanlarda pano içerisinde koruma mekanizaması sayesinde çalışırlar.

Kısa devre gibi beklenmeyen durumlarda, limitör özelliği ile devreyi kesen bir koruma şalteribe dönüşür. Bu işlemi yapan ana mekanizma ise kompakt şalter olarak bilinir.

Termik Açma ve Manyetik Açma

TMŞ’nin termik ve manyetik olmak üzere iki farklı koruma sağladığını belirmiştik. Termik korumada Bi-metal adı verilen ve sıcaklık katsayıları farklı iki metalin preslenmiş hali kritik öneme sahiptir. Bu yapı, üzerinden akım geçen süre boyunca sıcaklığı algılar ve devreyi kesmeye yarar. Devreden geçen aşırı akım, metalin bükülmesini, dolayısıyla devrenin açılarak koruma altına girmesini sağlar.

Manyetik koruma ise şalter içerisinde bulunan bobin ile sağlanır. Sistemde yaşanan kısa devre bobinde manyetik alan oluşmasına, bu da manyetik şalterin devreyi açmasına neden olur. Dolayısıyla termik manyetik şalter devreden aşırı akım geçtiğinde veya kısa devre meydana geldiğinde atmaktadır.

►İlginizi Çekebilir: Bina İçi Aydınlatma |Otomasyon Kontaktörleri

Termik Manyetik Şalter Yapısı

TMŞ’lerin yapısında üç ana bölge yer almaktadır. Gövde, kapak kısma BMC isimli cam elyaf takviyeli polyester reçineden üretilmektedir. Bu cam elyaf yapı oldukça dayanıklı olup, rögar kapaklarında dahi kullanılmaktadır. Sabit kontak ise akımı limitleme özelliğine sahiptir. %75 sınırlandırma yapabilen sabit kontak, kısa devre anında akımın sadece %25 kadarının geçmesine izin verir.

Termik manyetik şalterin en önemli parçası kontaklarıdır. Daha çok grafit, gümüş, wolfram ve nikel alaşımlı kontaklar kullanılır. Sabit kontaklarda daha yumuşak yapıda olan gümüş-grafit, hareketli kontaklarda ise daha sert alaşım olan gümüş-wolfram kullanılır.

Sabit Kontak: Kompakt şaltere limitör özelliği kazandıran yatay U şeklinde olan yapıdır ve akımı %75 oranında sınırlandırır.
Hareketli Kontak: Genellikle bombe şekli yapısındadır ve gümüş kontağı, sabit kontağa göre daha sert yapıdadır.

Termik Manyetik Şalter Özellikleri

Termik Manyetik Şalterler 1600 A’e kadar olan uygulamalarda kullanılmaktadır. Daha yüksek akımlı uygulamalarda ise açık tip şalterler tercih edilmektedir. TMŞ’lerdeki en önemli özelliklerden biri açma hassasiyetlerinin ve zamanlarının dip switchler ile ayarlanabilmesidir. Bununla birlikte manyetik ve termik açma için zaman gecikmesi de verilerek, istenilen şekilde açma kurgusu oluşturulabilmektedir.

►İlginizi Çekebilir: Kaçak Akım Rölesi ve Görevi Nedir? Seçimi Nasıl Yapılır?

NXM Serisi Kompakt Şalter | Chint

Elektrik devresinde meydana gelen aşırı yük, kısa devre ve düşük gerilim durumlarında, kompakt tip devre kesici devre ve ekipmanın korunmasını sağlamaktadır. Ayrıca motora yol vermede aşırı yük, kısa devre ve düşük voltaj koruması da sağlayabilmektedir.

Chint kompakt şalter modelleri ve özellikleri ise şu şekildedir:

► NXM serisi kompakt tip devre kesici: 63A, 125A, 160A, 250A, 320A, 400A, 630A, 800A, 1000A, 1600A
► Nominal çalışma gerilimi: Ue (VAC): 400/415/690
► Kesme kapasitesi kodu: E,S,F,H
► Kutup sayısı: 2P, 3P, 4P

NXM Serisi Ürün Etiketi

1)Ürün tipi: Çerçeve boyutu; kutup sayısı

2)In: Nominal çalışma akımı
3)Ui: Anma izolasyon gerilimi
4)AC Frekans
5)Ii: 10In: Geçici akım katları
6)Uimp: Nominal dayanım gerilimi
7)Cat A: Kesicinin kullanım kategorisi

8)+40℃: Ortam sıcaklığı
9)Elektriksel sembol
10)Ue: Nominal çalışma gerilimi
11)IEC/EN 60947.211 standardına uygundur
12)Icu/Ics: Nihai kısa devre kesme kapasitesi/Kullanım kısa devre kesme kapasitesi

NXM Serisi Elektronik Yapısı

1)PTU arayüzü
2)İki adımlı akım koruma
3)Anma akımı ayarı - 8 kademeli
4)Uzun zaman gecikmesi - 4 kademeli
5)Kısa akım gecikmesi - 7 kademeli
6)Ii akım ayarı - 7 kademeli
7)Koruma eğrisi

Termik Manyetik Şalter Seçiminde Dikkat Edilmesi Gerekenler

Termik manyetik şalter seçiminin nasıl yapıldığı oldukça merak edilen bir konudur. Seçim yapılırken, termik koruma özelliğine mutlaka dikkat etmek gerekir. Terim koruma özelliği, termik koruma şalterin aşırı yük algılaması durumunda devreye aldığı güvenlik önlemlerinden birisidir. Termik koruma özelliği, akımın yükselmesi sonucunda sıcaklık değişimine bağlı olarak ortaya çıkan bimetal üzerinden sağlanmaktadır. Bimetal yüksek akım ve sıcaklık sebebi ile bükülme yaşar. Bükülme sonucunda aşırı yüklenmede nominal değerlerin üzerinde görülür. Tüm bu özellikler ile sıcaklık yükseldiğinde bimetal devre dışı kalır ve şalter kesilerek koruma özelliği devreye girer. Bu süreçler özellikle ticari alanlarda ya da endüstriyel alanda kullanılan şalterler için oldukça önemlidir. Devre dışı kalan kesiciler şalterlerin elektriği kesmesini de sağlar. Genellikle endüstriyel alanda büyük önem taşıyan bu koruma mekanizması aşırı akımın ortaya çıkarttığı kazalara da önlem niteliği taşımaktadır. Tüm bunlarla beraber şalter aracılığı ile elektrikler kesilir ve koruma özelliği doğrudan devreye girmiş olur. Bu süreç endüstriyel ve ticari alanlarda termik koruma olarak bilinmektedir. Termik korumanın doğru şekilde çalışması için kontakların da çalışır durumda olması gerekmektedir.

Termik Manyetik Şalter Neden Atar?

Termik manyetik şalter attığında devrede bir aşırı akım veya bir kısa devre oluşmuştur. Devredeki akım, şalterin nominal akımını aşınca devreyi açtırır ve yükün aşırı akımlara maruz kalmasını engeller. Çalışma fonksiyonu bakımından otomatik sigortalar ile aynı işleve sahiplerdir. Bu nedenle devredeki akımların normal akımı aşması halinde aşırı bir yük olur ve termik manyetik şalter atar. Nominal akımı aşan termik manyetik şalterler aşırı yük akımına maruz kalır. Bundan dolayı termik manyetik şalterlerin koruma özelliği devreye girer. Koruma özelliği devreye girdiğinde termik manyetik şalter atar.

Kaynak: