Türkiye'nin Enerji Depolama Pazarındaki Son Durumu

Enerjiyi üretmenin yanında bu enerjiyi depolamak ve gerektiğinde şebekeye vermek de bir o kadar önemli bir konudur. Her yıl 1GW yeni PV ve rüzgar enerjisi kazandırmayı taahhüt eden Türkiye'nin enerji depolama ihtiyacına yakından göz atalım.

A- A+

31.03.2022 tarihli yazı 7079 kez okunmuştur.

Türkiye yaklaşık olarak 97 GW elektrik üretim kapasitesine sahip. Şu anda şebekeye bağlı yaklaşık 9 GW güneş enerjisine ve aynı miktarda rüzgara sahiptir. Rüzgar, güneş, biyokütle, hidro ve jeotermal için tarife garantisi mevcuttur ve resmi rakamlara göre 2020'de 4.900 MW yenilenebilir enerji devreye alınırken, neredeyse hiçbir yeni fosil yakıt üretimi çevrimiçi olmadı.

Nisan 2021'de Energy-Storage.news, ülkenin kuzeyindeki bir kasaba için arz ve talepteki ani yükselmelere yardımcı olmak için 500kW/500kWh'lik bir sistem olan Türkiye'nin ilk şebekeye bağlı pil depolama projesinin devreye alındığını bildirdi.

►İlginizi Çekebilir: İ leri Enerji Depolama Teknolojileri

Türkiye enerji depolama EPC Inovat'ın yönetici ortağı Can Tokcan, “Düzenleme açısından gördüğümüz şey piyasaları oldukça hızlandıracak” şeklinde açıklamada bulundu.

Bu ilk projenin çevrimiçi hale gelmesinden birkaç hafta sonra, ulusal Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK), yatırımı mümkün kılmak için değişiklikler yaptı ve enerji şirketlerinin üç farklı segmentte enerji depolama geliştirmesine izin verilmesi gerektiğine karar verdi: Bunlar sırasıyla;

► Enerji üretimi ile entegre enerji depolama tesisleri

► Enerji tüketimi ile entegrasyon

► Bağımsız enerji depolama

Tokcan, “Genel beklenti, Türkiye'nin önümüzdeki 10 yıl içerisinde yaklaşık 2 GW pil depolama sistemi kuracağı yönünde” olduğunu söylemektedir.

Yeni Düzenlemeler ile Mevcut Pazar Durumlarının Açılması

Türkiye'deki güneş enerjisi tesisleri genellikle şebekeye besleyebileceklerinden yaklaşık 1.2 ile 1.3 kat daha fazla kurulu güce sahiptir. Tokcan, megavat tepe noktası ile şebekeye bağlantının megavat sınırı arasındaki farkın, iş gerekçesini oluşturan mevcut tarife garantisi ile depolanıp satılabileceğini öngörmektedir.

Kategori iki, enerji tüketimi ile entegre enerji depolama sistemleri, muhtemelen daha fazla yenilenebilir enerji sağlamak için depolamayı birleştirmek, yedek güç eklemek veya güç kalitesi sorunlarını çözmek ve tepe talebi azaltma veya arbitraj yoluyla elektrik maliyetlerinde arbitraj yapmak isteyen büyük endüstriyel tesislerde olacaktır.

EPDK'nın son kategorisi olan bağımsız enerji depolamaya ilişkin kararına dahil edilmesi, Birleşik Krallık'ta, Avrupa'nın çoğunda, ABD'nin bazı bölgelerinde ve Avustralya'da başarıyla kanıtlandığı gibi, enerji depolamanın yan hizmetlere katılabileceği anlamına da gelmektedir. Yan hizmetler için minimum 10MW teknik gereksinimi karşılayacak kadar büyük pil depolama sistemlerine sahip endüstriyel tesisler de katılabilir.

Türkiye pazarı “artık tamamen açık” söyleminde bulunan Tokcan: “Türkiye'de 10MW, 20MW enerji depolama yatırımı yapmak istiyorsanız, yan hizmetlere tam olarak katılabilirsiniz” şeklinde ifade etmektedir.

Türkiye, Avrupa'daki şebekelerle bağlantılı olmasına rağmen, iletim sistemi operatörü (ISO) Türkiye Elektrik İletim A.Ş. (TEİAŞ), yüksek gerilim hatlarını Avrupa şebekelerine bağlamak için ek altyapı inşa etmek yerine frekans yanıtı için daha iyi olacağına karar verdi.

TEİAŞ, frekans hizmetlerine katılmak için enerji depolamaya yönelik teknik gerekliliklerini zaten yayınlamış durumdadır. ISO ayrıca, Avrupa'daki en uzun üçüncü şebeke ağını işlettiğinin ve enerji depolamanın sistemdeki çeşitli noktalarda sorunları çözmek için iyi bir araç olabileceğinin de farkındadır.

►İlginizi Çekebilir: Enerji Depolama Sistemleri ve Ekonomik Geleceği

Dağıtım Şirketleri için “Küçük ama Önemli” Projeler

İnovat firması, bugüne kadar Türkiye'de dört pil enerji depolama sistemi (BESS) projesi inşa etti. Bunlar farklı elektrik işletmeleri için pilot, Ar-Ge projeleridir. Türkiye'deki küçük boyutlu ancak ilk birkaç uygulamadan biridir.

Bu gibi birkaç projenin başlamasıyla, Türkiye pazarının enerji depolama yatırım harcamaları için etkin olduğu görülüyor.

İnovat, sistem yatırımlarından savunma, teknik ve donanım teknolojisine kadar endüstriyel açıdan bakıldığında Türk holding “Tetico” nun bir yan kuruluşudur. Enerji depolama şirketi (EPC), olmasının yanı sıra, pil hücreleri ve invertörler dışında her şeyi yaptığını iddia ederek kendi sistem ekipmanlarını da üretmektedirler.

Ankara'daki fabrikası, Inovat'ın kendi enerji yönetim sistemi (EMS) ile donatılmış, konut, ticari ve endüstriyel (C&I) ve şebeke ölçekli pil depolama ürünleri üreterek yılda 200 enerji depolama sistemi muhafazası monte edebilme gücüne sahiptir.

Ar-Ge yapıları nedeniyle, Inovat'ın halihazırda yapmış olduğu birkaç proje aynı zamanda çok sayıda kullanım örneğini de kapsamaktadır. Bunlar, yoğun talep yönetimi ve VAR desteği, mikro şebeke ve ada oluşturma yetenekleri ve daha pek çok uygulama gibi uygulamaları bir araya getiren ve şirkete bu genç pazarda değerli bir deneyim kazandıran pilleri içermektedir.

Daha Büyük Resim Düzeyinde İlerleme

Daha geniş bir perspektiften baktığımızda, Türkiye'nin enerji depolamaya yatırım yapmak için pek çok nedeni mevcuttur. Ülkede enerji için yakılan fosil yakıtların çoğu ithal edilmektedir. Uluslararası Enerji Ajansı (IEA), 2021'de petrolünün %93'ünün ve gazının %99'unun ithal edildiğini belirtti. Kömür kullanımından kaynaklanan hava kirliliği ve karbon emisyonları önemini hala korumaktadır ve yerel kaynaklı kömür kullanımına genellikle diğer ithal yakıtlara göre öncelik verilmektedir. 4.800 MW'lık bir nükleer santral 2023'te hizmete girecek ve ulusal enerji karışımının çeşitlendirilmesine yardımcı olacak ve birincil enerji tüketimini azaltmak, aynı zamanda, Türkiye'nin Ulusal Enerji Verimliliği Eylem Planı (NEEAP) gibi çeşitli sektörlerde tüketimi azaltmayı amaçlayan politikaların da odak noktasıdır.

Sonuç

Can Tokcan'ın da belirttiği gibi, Türkiye'deki güneş enerjisi endüstrisinin tarihi sadece çok uzun geçmişe sahip olmasına karşın, 2010'ların başından bu yana çok yol kat edildi. Ayrıca IEA, 2021'de, Türkiye'nin sahip olduğu önemli kaynaklar göz önüne alındığında, ülkenin yenilenebilir enerji dağıtım hedeflerinde çok daha ileri gidebileceğini de belirtmiş durumdalar.

Gaz ve elektrik piyasalarının devam eden serbestleştirilmesi, Tokcan'ın ima ettiği gibi, enerji depolamanın rekabet etmesini kolaylaştıran şeffaflıklarını artırıyor. EPDK'nın yeni düzenlemeleri, üniversiteler, teknoloji geliştirme merkezleri ve sanayi bölgeleri tarafından 1 MW'a kadar Ar-Ge enerji depolama projelerinin yapılmasına da izin veriyor, bu da Türkiye'de enerji depolama kullanım durumlarının araştırılmasının bir başka yoludur.

Can Tokcan, iç pazar yaratmanın Türk şirketlerinin uluslararası alanda da rekabet etmesini sağlayabileceğini de iddia ediyor.

“Lojistik ve teknik olarak enerji depolama çözümlerini Türkiye'de oluşturmak düşük maliyet, aynı zamanda yüksek kaliteli üretim ve yüksek kaliteli mühendislik nedeniyle oldukça mümkündür.”

Kaynak:
► energy-storage.news/turkeys-energy-storage-market-is-now-fully-open/

► aspilsan.com/

► Kozak, M., & Kozak, Ş. (2012). Enerji depolama yöntemleri. Uluslararası Teknolojik Bilimler Dergisi, 4 (2), 17-29.