Beyin İnceleme Yöntemleri

Beynin işleyiş mekanizması geçmişten günümüze büyük bir merak konusudur. Günümüz modern teknolojisi, temelini elektrik akımının oluşturduğu beyin fonksiyonlarının incelenebilmesine kısmen de olsa olanak sağlamaktadır. Beyin inceleme yöntemlerinden fMRT, EEG ve MEG’nin özelliklerini içeriğimizde bulabilirsiniz.

A- A+

24.08.2014 tarihli yazı 20658 kez okunmuştur.

Kelimenin tam anlamıyla 'harikalar diyarı' olan insan beyni, bize fiziksel olarak yakın olmasının yanında onu anlamaktan çok uzak olduğumuz için hep bir merak konusu olmuştur. Yaklaşık olarak 100 milyar nöron ve 100 trilyon sinaps üzerinden birbirine bağlı olduğu tahmin edilen bu yapı, yaklaşık olarak 20 watt enerji ile çalışmaktadır. Vücudumuzun sadece %2'sini kaplayan bu 'harikalar diyarı' vücut enerjimizin yaklaşık %20'sini harcamaktadır.

►İlginizi Çekebilir: İnsan Beyni ve Grafen Projeleri

Özellikle 20. yüzyıl itibariyle zihinle ilgilenen tüm bilim dalları zihin ile insan beyni arasındaki ilişkiyi incelemeyi amaç olarak edinmiştir. Günümüz modern teknolojisi henüz düşünme faaliyetinin nasıl gerçekleştiğini tam olarak açıklayamasa da çeşitli yöntemler ile beyinde hangi duygu ve düşüncelerin hakim olduğunu ve bunların beynin hangi bölgesinde gerçekleştiğini cevaplayabilmektedir. Bu yöntemlerden en popüler ve en güvenilir olanlarıysa hiç kuşkusuz EEG, MEG ve fMRT'dir.

►EEG Yönteminin Özellikleri ve Uygulama Alanları;

EEG (Elektroenkefalograf) makineleri ilk kez 1929 yılında nörolog ve psikiyatrist Hans Berger tarafından kullanıma alınmıştır. Bu makineler temelde nöronların ürettiği beyin dalgalarının kaynağı olan küçük elektrik potansiyellerinin ölçülmesine imkan sağlamaktadır. Bu yöntemde kafa derisine yerleştirilen elektrotlar, yaklaşık bir milyon nöronun faaliyetini kaydederek, gerçek zamanlı olarak kişinin ruh halinin (mutlu, sinirli, sakin gibi) yorumlanabilmesini olanıklı kılar.

►İlginizi Çekebilir: Beyni Elektrik İle Uyarmak Öğrenme Hızını Arttırıyor

Fazla donanıma ihtiyaç duyulmaması ve düşük maliyetli olması nedeni ile EEG yönteminin kullanımı oldukça yaygındır. Ancak bu yöntemdeki elektriksel işaretler, homojen olmayan kafa yapısında sıçramalar yapar ve önemli ölçüde bozulmaya uğrarlar. Sıçramaları minumuma indirmek için elektrotlar deriye yapıştırılmadan önce saç yıkama gibi temizlik işlemleri uygulanır. Duyguların ve düşüncelerin beynin hangi bölgesinde gerçekleştiğinin kesin olarak belirlenememesi de bu yöntemin dezavantajlarından biridir.

►MEG Yönteminin Özellikleri ve Uygulama Alanları;

MEG yöntemi EEG yöntemi ile benzerlik göstermektedir MEG'de daha kesin sonuçlar elde edilebilmektedir. EEG'den farklı olarak nöronların ürettiği elektrik potansiyelleri değil, üretilen küçük manyetik alanları ölçer. Bu yöntemde elde edilen ölçüm değerleri mutlaktır. EEG'de olduğu gibi ölçüm sonuçları işlemi yapan probun refarans noktasına bağlı değildir.

Ölçüm yapan prob, kafa derisi ile temas etmek zorunda olmadığı için de oldukça kullanışlı bir yöntemdir. Ancak bu cihazlar pahalı olmaları nedeniyle kullanımları pek yaygın değildir.

►fMRT Yönteminin Özellikleri ve Uygulama Alanları;

fMRT yöntemi, EGG ve MEG'ye göre oldukça kapsamlı analizler için kullanılabilmektedir. Bu analiz yönteminin en temel ve en önemli özelliği, nöronların faaileyetleri sonucu beynin çeşitli bölgelerinde ortaya çıkan enerji miktarlarını radyo dalgaları yardımıyla yüksek bir doğruluk ile ölçebilmesidir. Bu ölçüm işlemi dolaşım sistemi tarafından dağıtılan enerjinin, beyindeki bazı bölgeler tarafından kullanılmasıyle yapılır. EEG ve MEG'den farklı olarak, kişinin ruh halinin beynin hangi bölge veya bölgelerinde gerçekleştiğini belirleyebilmektedir. Bu iki özellik sayesinde fMRT yöntemi ile beynin üç boyutlu fotoğrafı çekilebilmektedir.

fMRT için günümüz modern teknolojisinin, beyin inceleme yöntemleri için geliştirdiği son model teknoloji denilebilir. fMRT yöntemini temelinde barındıran yalan makinelerinin üretimine başlanmış durumda. Bu makineler, soruya cevap veren kişinin beyninde harcadığı enerji miktarını ölçmek gibi basit bir temele dayanıyor. Eğer kişi yalan söylüyorsa beyni normal seviyeden daha çok enerji harcamaktadır.

Kaynak:

►Kim Korkar Schrödinger'in Kedisinden? Sayfa: 118-119-120
►Bilim ve Teknik