Enerji Kabloları ve Seçim Kriterleri

Günümüzde artık kabloları tanımlarken 'Hayat Bağımız' demek yanlış olmaz. Peki bizim için bu kadar önemli olan kabloları en uygun ve doğru biçimde seçmek için nelere dikkat etmeliyiz? Kriterlerimiz neler olmalıdır? Cevaplar yazımızın devamında...

A- A+

17.08.2015 tarihli yazı 191759 kez okunmuştur.

Kısaca Kabloyu Tanımlayacak Olursak ;

Kablo: Elektrik enerjisini ileten, iki cihazı birbirine bağlayan bir veya birden fazla damardan oluşan bir materyaldir ve damar, iletken, kılıf, ekran, konsantrik iletken, zırh gibi katmanlardan oluşur.

► İlginizi Çekebilir : Türk Kablo Sanayisi Tarihçesi | Özel Dosya

Günümüzde şehirlerin kalabalıklaşması ve enerji ihtiyacının giderek artması sonucunda yeraltı kablolarının kullanımını artık neredeyse bir zorunluluktur. Yeraltı kabloları kullanıldıkları gerilim grubuna göre izole edilirler. Kablolar toprak altında açık havada ve su altında kullanılırlar.

Enerji Kabloları

► İlginizi Çekebilir : Enerji İletim Hatları Yeraltından Nasıl İletilir?

Kablolu enerji iletimi, yerleşim bölgeleri için daha güvenlidir. Kablolar atmosferik olaylardan etkilenmezler. Kablolar döşendikleri yerlerdeki kimyasal etkilere, su, rutubet ve hava koşullarına dayanacak tipte seçilmelidir. Pratikte birçok kablo türü kullanılmaktadır. Bunlar, güç kabloları, doğru akım kabloları, süper iletkenli kablolar, gaz yalıtımlı kablolar, sodyum iletkenli kablolar, çok yüksek gerilim kabloları, deniz kabloları vb.

Kablolar Çeşitli Sınıflara Ayrılmaktadırlar

1. Malzemenin cinsine göre

► Alüminyum iletkenli kablolar
► Bakır iletkenli kablolar

2. Yalıtkan durumuna göre

► PVC (polivinilklorid) yalıtkanlı kablolar
► Kağıt yalıtkanlı kablolari
► PE (Polietilen) yalıtkanlı kablolar
► XLPE yalıtkanlı çapraz kablolar

3. Kullanılış amaçlarına göre:

► Enerji kabloları
► Kumanda ve sinyal kabloları
► Telefon kabloları
► Haberleşme kabloları

4. İşletme şartlarına göre

► Ağır işletme kabloları
► Normal ve hafif işletme kabloları

olarak gruplandırılabilir. Su altı, maden ocakları ve kimyasal etkilerin fazlaca bulunduğu yerler ağır işletme şartı olan yer grubundandırlar.

Kablo İletken Kesitinin Seçim Kriterleri

Tesis maliyetinde kablolar en büyük paya sahiptirler. Kablolarda kesit seçimi büyük bir önem taşımaktadır. Uygun olmayan kesit, ısınma sonucunda kablonun hasar görmesine ve tesisin enerjisiz kalmasına neden olur. Küçük kesitte yüksek gerilim düşümleri olup cihazlar hasar görür. Büyük seçilmiş kesit, tesis maliyetinin artmasına neden olur. Optimal kesitin seçilmesi oldukça önemlidir. Uzun beslemeli sistemlerde gerilim düşümü en büyük problemdir. Kısa ve yüklü tesislerde ise ısınma şartı karşımıza en kötü hal olarak çıkar. Bu kriterler dikkate alınmadığında tesiste sık sık arızalar olur ve enerjinin sürekliğini sağlamakta güçlükler çekilir.

► İlginizi Çekebilir : Doğru Kablo Seçiminin Yangın durumunda Can ve Mal Güvenliği Açısından Önemi

Enerji kablolarında yalıtım malzemesinin zarar görmemesi için taşınan akıma göre kesitinin seçilmesi gereklidir. Döşemede normalden farklı ne kadar koşul varsa bu koşulların dikkate alınmalıdır. Yükün çektiği hat akımı,

I = P / ( (3^0.5)U. Cos φ) (1)

formülünden bulunur. Burada; U, fazlar arası gerilimi, cosφ , tesisin güç faktörünü göstermektedir. Tablo 1'den bu akım değerini taşıyacak iletken kesiti seçilir. Normal koşullarda akım değiştirme katsayıları dikkate alınmaz. Normal koşullar,

► Sıcaklığın yeraltında 200^oC, havada 300^oC derece olması,

► PVC yalıtkanlı kablo iletkeninde izin verilen sıcaklık derecesi 70^oC olması,

► Kabloların yeraltında eksen itibarı ile döşeme derinliği h=70 cm olması,
► Kablonun döşendiği yerde dolgu malzemesi olarak ince elenmiş kum kullanılması, kabloya yataklık eden kumun, kablonun 10 cm altına ve üstüne döşenmesi,
► Kabloya yataklık eden malzemenin özgül ısı direnci =100 (°C .cm/ w) olması,
► Kablonun 10 cm üstüne, yanyana döşemede araya ve üste yerleşim pozisyonuna uygun tuğla kullanılması,

►İlginizi Çekebilir : Enerji İletim Hatları

Bu koşullardan biri veya birkaçının sağlanmadığı durumlarda akım değiştirme katsayılarının dikkate alınması gerekir. Koşullar normalden farklı ise hattan çekilen akımın değeri,

I_h' = I_h/ k₁,k₂,...,k_n(2)

formülünden bulunur. k₁ , k₂ ,..k_n , koşulların normalden farklı olması durumunda akım değiştirme katsayılarını göstermektedir.

Kablolar yeraltında veya havada tertip türlerine göre taşıyabildikleri akım değerleri çizelgelerde verilmiştir. Tablo 1'de yer altında kullanılan kabloların taşıyabileceği akım değerleri verilmiştir.

Tablo 1: Enerji kablolarının (0.6/ 1 KV) yer altında yüklenebilecekleri akım değerleri (normal şartlarda). En yüksek iletken sıcaklığı 70ºC