Optokuplör Nedir?

Elektronik cihazların ve aletlerin içini açtığımızda, karşılacağımız birçok ilginç ve bilmediğimiz küçük devre elemanları bulunur. Bunlardan biri de örümceğe benzeyen bacaklarıyla optokuplörlerdir. Biz de sizler için bu örümceğe benzeyen devre elemanımızın ne olduğunu, ne işe yaradığını, nasıl çalıştığını ve çeşitlerini araştırdık.

A- A+

21.09.2014 tarihli yazı 107245 kez okunmuştur.

Optokuplör Elektronik Devre Led Diyot Transistör Triak

Optokuplör Nedir?

Optoizolatör, fotokuplör veya optikal izolatör olarak da bilenen optokuplörler, birbiri ile optik bağlantılı ışın verici ve fotoalıcıdan oluşan, elektriksel bir bağlantı olmadan düşük gerilimlerle, yüksek gerilim ve akımları kontrol edebilen ve iki devrenin elektriksel olarak izolasyonunu (yalıtılmasını) sağlayan, bir devre elemanıdır.

Optokuplörlerin görevi, iki devreyi birbirinden fiziksel olarak ayırmak, yani elektriksel olarak yalıtmaktır. Örnek verecek olursak, 12 voltluk ve 220 voltluk gerilimin kullanıldığı devrelerde, bu gerilimleri ayrı tutmak için optokuplörler kullanılır. Böylece optokuplörler sayesinde, farklı akımlar aynı devrede birbirinden izole edilerek güvenli bir şekilde akar ve devre sorunsuz bir şekilde çalışır.

Optokuplör Nasıl Çalışır?

Giriş uçlarında bir LED diyot ve çıkış uçlarında led diyotun yaydığı ışıktan etkilenerek iletimi sağlayan bir adet foto eleman bulunan optokuplörlerin giriş uçlarına elektrik akımı verildğinde led diyot ışık yayar ve yayılan bu ışık fototransistör tarafından algılanarak iletime geçirilir. Bu sayede elektrik akımı ışık ile iletilir. Böylece farklı gerilimler birbirinden ayırt edilerek devrenin sorunsuz çalışması sağlanır. Yukarıdaki örnekte de bahsedildiği gibi 12 volt ile 220 voltun kullanıldığı devrelerde gerilimleri ayırmak için bu çalışma prensibini kullanan optokuplörler kullanılır.

►İlginizi Çekebilir: Varistör Nedir?

Optokuplör Çeşitleri

Kullandığı LED diyot ve sensöre göre birkaç optokuplör çeşitleri vardır:

► Diyot Optokuplör: Infrared LED ışık ve silikon fotodiyot sensör kullanır. Hızı yüksektir.
► Dirençli Optokuplör: Doğrusal akkor teli lamba, neon lamba veya infrared LED kullanır. Sensör olarak CdS veya CdSe fotodirenç vardır. Hızı genellikle düşüktür.
► Transistör Optokuplör: Infrared LED kullanır. Sensör olarak çiftkutuplu silikon fototransistör veya Darlington tipi fototransistör kullanır. Ortalama bir hıza sahiptir.
► SCR Optokuplör: Infrared LED ve silikonlu doğrultucu sensör kullanır. Hızı yavaş ve orta arasıdır.
► Triak Optokuplör: Infrared LED kullanır. Sensör olarak TRIAC yani Alternatif Akım Triyodu kullanır. Hızı yavaş ve orta arasıdır.
► Katıhal Röle: Infrared LED kümesi ve sensör olarak fotodiyot kümesi kullanır. Hızı yavaştan hızlıya kadar çıkabilmektedir.

Optokuplörler, devre çizimlerinde aşağıdaki sembol ile gösterilir:

►İlginizi Çekebilir: Elektrik Devre Elemanları:Diyot 1

Optokuplörün Kullanıldığı Alanlar

İki farklı devre arasında izolasyonu sağlamak için kullanılan optokuplörler, ses ve müzik endüstrisinde, beyin akımyazımında, bilgisayar ve telekomünikasyon teknolojisinde, otomasyon endüstrisinde ve daha birçok alanda kullanılır. Ayrıca doğru bir optokuplörü seçmek için maksimum işlem sıcaklığına, akım transfer oranlarına ve tiplerine bakılmalıdır.

Kaynak:

►Future Electronics
►Engineers Garage