E-atıklar için geri dönüşüm tesisi

Çevre Bakanlığı'nın elektrikli ve elektronik eşyaların toplanarak usulüne uygun şekilde bertaraf edilmesini öngören düzenlemesinden sonra, geri dönüşüm tesisi kurmak için Türkiye'de 9 şirket lisans aldı. Bunlardan Akademi Çevre Danışmanlık şirketinin ortağı Ufuk Işık, insan sağlığına zararlı elementleri yeniden ekonomiye kazandırdıklarını söyledi.

Dünyada elektronik atık (e-atık) miktarının artışı ve bunların insan sağlığı ve doğaya zarar vermeden imha edilmesi ihtiyacı, bu atıklara özel geri dönüşüm sektörü doğurdu. Kullanım ömrünü tamamlayan ya da demode olmuş elektrikli ve elektronik ekipmanların geri dönüşümünü sağlayacak tesisler kurmak üzere Türkiye'de 9 şirket lisans aldı.

Evde, ofiste kullanılan bilgisayarlar, yazıcı, tarayıcı, fotokopi cihazı gibi çevresel aygıtlar, hemen her kişinin günlük hayatının bir parçası haline gelen cep telefonları, televizyonlar, beyaz eşyalar, makineler, kontrol sistemleri ve panolar gibi ürünler geri dönüşüm firmaları tarafından toplanıyor.

Kullanılmayan cihazlar sınıflandırılarak sökme, kırma, ayrıştırma, sevkiyat ve rafinasyon işlemlerine tabi tutuluyor. Dünyada geri dönüştürülmeyi bekleyen e-atık sınıfında yer alan eşyaların tahmini yıllık üretiminin 80 milyon ton civarında olduğu varsayılıyor. Türkiye'de bu miktarın 300 bin ton civarında olduğu öngörülüyor. Türkiye'de mevcut e-atığın geri dönüşümü Avrupa ülkelerine kıyasla yüzde 75 daha geride.

E-atıkları dönüştürmek için Çevre ve Orman Bakanlığı'ndan izin alan 9 firmadan biri olan Akademi Çevre Danışmanlık Hizmetleri şirketi, İstanbul Tuzla'daki tesislerde başladığı işlerini büyütmek için İzmit'te yeni tesis inşasına başladı. 2005 yılında kurulan ve 2009 yılında Tuzla tesisleriyle faaliyete başlayan Akademi Çevre, yakın zamanda Türkiye'nin dört farklı noktasında üç depolama ve bir geri dönüşüm tesisi kuracak. Şirket, İzmit sanayi bölgesine 35 dönümlük arazi üzerine geri dönüşüm tesisi inşa ediyor. Bu tesisi 2012 yılında açacak şirket, ayrıca KKTC'de de bir depo tesis ediyor.

Akademi Çevre şirketinin ortaklarından Ufuk Işık, atık haline gelen materyallerin doğaya terk edilmesiyle canlı ve çevre sağlığını tehlikeye düşürdüğünü söyledi.

Evde ve ofiste kullanılmayan elektrikli ve elektronik cihazların içerisinde civa, krom, kurşun, fosfor, kadmiyum, baryum, berilyum ve plastik bulunduğunu vurgulayan Işık, "Bunların sızıntıyla sulara, ardından toprağa karışmasıyla beyin, böbrek, kalp ve karaciğer gibi iç organları ve vücudun hormonal fonksiyonları olumsuz yönde etkilenir, üreme bozuklukları oluşur. Suların kirlenmesi kas zayıflığına, DNA hasarına, astimik bronşite ve kemiklerde erimeye neden olur." dedi.

Bir bilgisayarda altın, gümüş, paladyum ve platin ve benzeri metallerin bulunduğunu hatırlatan Işık, e-atıkların bir çöp olmadığının her geçen gün daha net anlaşıldığını ifade etti. Işık, 'Atık Elektrikli Elektronik Eşyaların Kontrolü Yönetmeliği' çerçevesinde Çevre ve Orman Bakanlığı'ndan 'uygunluk belgesi' alan firmaların bugünkü sayısının 9 olduğunu kaydetti. Işık, topladıkları elektrik ve elektronik atıkları 'tehlikeli atıkların kontrolü yönetmeliği'ne uygun şekilde ekonomiye kazandırdıklarını anlattı.

Zaman