Mors Alfabesi’nin Gelişimi

1844’ten beri kullanılan Mors alfabesi, sesin radyo dalgalarıyla iletilemediği zamanlarda insanların söylemek istediklerini iletebilmelerine olanak sağladı. Günümüz teknolojisinin Mors’a olan ihtiyacı ortadan kaldırmasına rağmen denizciler ve amatör radyocular hala bu alfabeyi kullanıyor.

A- A+

13.02.2021 tarihli yazı 6800 kez okunmuştur.

Samuel Morse’un icat ettiği Mors alfabesinde her bir harf ve işaret, çizgi ve noktalarla tanımlanır. Bir nokta bir birim zamana denk gelirken bir çizgi üç birim zamana eş değerdir. Bu alfabede en çok kullanılan harfler olabildiğince kısa; en az kullanılan harfler ise görece daha uzun işaretlerle kodlanmıştır. Aynı kelimeye ait harflerin arasında üç noktalık boşluk süresi varken kelimeler arasında yedi noktalık boşluk süresi vardır. Harflerin evrensel olması açısından İngiliz alfabesi kullanılmış ve bu kodlama bütün dünyada bir standart haline gelmiştir.

Şekil 1 : Mors alfabesinde harflerin ve rakamların gösterimi

► İlginizi çekebilir: Dünyayı Değiştiren Buluşlar

Mors Alfabesinin İlk Kullanımı

Mors alfabesi ilk olarak telgrafla birlikte kullanılmaya başlandı. Mors anahtarı olarak bilinen aygıta her basıldığında devre tamamlandığı için alıcı olan tarafa nokta ve çizgiye karşılık gelen ses iletiliyordu. El, anahtardan çekildiği anda devre açık hale geliyor ve karşı tarafa giden ses kesiliyordu. Bu sayede mesajı alan taraf duyduğu sesin karşılığı olan harfi bulup mesajı çözebiliyordu.

Günümüzde bazı yazılımlar metin mesajlarını Mors alfabesine çevirerek gönderebiliyor fakat gelen mesajı deşifre ederken bir insan kadar iyi sonuç çıkaramıyorlar. Uzmanlar Mors alfabesini öğrenmek isteyenlere ilk olarak harflerin Mors gösterimini ezberlemek yerine duydukları sinyali deşifre etmelerini öneriyor.

Şekil 2 : Mors anahtarı

► İlginizi çekebilir : Kriptoloji Nedir?

Modern Kullanımı

Osilatörlerin icadıyla “Continuous Wave” yani sürekli/taşıyıcı dalga üretimi sağlandı. Böylelikle iletişim kablosuz olarak yapılmaya başlandı ama sesin radyo dalgalarıyla veya kablolarla iletilememesi sebebiyle Mors alfabesi kullanılmaya devam edildi.

Taşıyıcı dalga tek bir frekans kullandığı için yok denecek kadar az bir bant genişliğine sahip, dolayısıyla parazit ve gürültü iletişimi çok az etkiliyor. Mesajı gönderen kişi butona her bastığında dalga iletiliyor, elini çektiğinde ise sinyal kesiliyor. Telegrafta olduğu gibi devre açık konuma gelmiyor, kesintisiz bir iletişim sağlanıyor.

Şekil 3 : Amatör radyoculukta Mors iletişimi

► İlginizi çekebilir : Osilatör Nedir?

Günümüzde Kullanıldığı Alanlar

► Amatör radyocular hala Mors koduyla mesajlaşıyorlar ve yakın bir zamana kadar Mors kodu bildiklerine dair lisans belgesi alma zorundaydılar. Bu belgeyle daha geniş frekans spektrumunda çalışma imkanına sahiptiler ve farklı iletişim tekniklerini kullanmaya yetkileri vardı.
► Denizcilik ve havacılıkta hava koşulları uygun olmadığında sinyal lambaları aracılığıyla Morse alfabesi kullanılarak iletişim kuruluyor.
► Arama kurtarma çalışmalarında Mors alfabesi bilen kazazedeler ekipler tarafından rahatlıkla bulunabiliyor.
► Felç geçirmiş insanlar göz kapaklarını açıp kapatarak Mors alfabesiyle iletişim kurabiliyor.

Şekil 4 : Denizcilikte Mors alfabesi

Mors alfabesiyle modern iletişimin temelleri atıldı. Elektrikle iletişim kurulabileceğini gösterdiği için bu alanda pek çok gelişmenin de önünü açtı. Bugün çeşitli modülasyonlar sayesinde sesimizi karşı tarafa gönderebildiğimiz için Mors alfabesinin kullanımı büyük oranda azaldı. Eskiden istenilen frekans aralığında haberleşilirken modern teknolojiyle kullanım alanı kısıtlandı ve yüksek frekans bandında (Megahertz mertebesinde) küçük bir kısım Mors haberleşmesine ayrıldı.

Kaynak:
► electronics-notes.com

► owlcation.com