Genişletilmiş Gerçeklik-Extended Reality
(XR) Nedir?

Genişletilmiş Gerçeklik (XR), VR, AR, MR gibi ortamları kapsayan bir gerçeklik ortamıdır ve diğer gerçekliklerin özelliklerini birleştirerek yeni ortamlar oluşturulmasını sağlar. Genişletilmiş gerçeklik hakkındaki detaylar yazımızda.

A- A+

01.02.2020 tarihli yazı 14773 kez okunmuştur.

Genişletilmiş gerçeklik, sanal gerçeklik, artırılmış gerçeklik ve karma gerçekliği kapsayan bir terimdir. Genişletilmiş gerçekliği daha iyi anlayabilmek için öncelikle bu üç terimi incelemeliyiz.

Sanal Gerçeklik (VR)

Sanal gerçeklik, kullanıcının gerçek dünyasının yerini alan sanal bir gerçeklik oluşturur. Belirli ekipmanlarla gerçekleştirilen bu gerçeklik, gerçekçi görüntüler ve ses ortamı sağlar. VR daha çok oyun, eğlence ve eğitim sektörlerinde kullanılmaktadır.

Artırılmış Gerçeklik (AR)

Artırılmış gerçeklik, sanal gerçekliğin aksine gerçek dünya ile iç içedir. Bu teknoloji, mevcut fiziksel ortamı grafik, video, ses ve diğer verilerle zenginleştirir. Bu teknoloji, gerçekliğimize hissedemeyeceğimiz ancak belirli ekipmanlar sayesinde görebileceğimiz katmanlar koyar. Bunu bir örnekle açıklayacak olursak; bu teknolojinin başarılı bir şekilde uygulandığı Pokemon Go oyununda pokemonları telefon aracılığıyla masanızın üstünde, yolda giderken, havuzda, ağaçta kısacası kendi gerçekliğinizde görebiliyorsunuz. Artırılmış gerçeklik genellikle oyun dünyasında ve spor etkinliklerinin sunumlarında kullanılmaktadır.

Karma Gerçeklik (MR)

Karma gerçeklik hem gerçek hem de sanal ortamların öğelerini birleştirir ve fiziksel ve sentetik nesnelerin bir araya geldiği, etkileşime girdiği yeni bir dünya yaratır. Karma gerçeklik artırılmış gerçeklik ve sanal gerçeklikten en iyi şekilde yararlanır ve kullanıcıların gerçek dünyayı, sanal nesnelerle birlikte görmelerine olanak tanır. Microsoft’un geliştirmiş olduğu HoloLens bu gerçekliğin en başarılı örneklerinden biridir.

Genişletilmiş Gerçeklik (XR)

Genişletilmiş gerçeklik (XR), sanal gerçeklik, artırılmış gerçeklik ve karma gerçekliğin özelliklerini birleştirip kullanan bir gerçeklik türüdür. Genişletilmiş gerçeklik, sanal ve gerçek ortamları birleştirir. Bu özelliği sayesinde insanlar ve makineler arasındaki teknolojik etkileşimlerin incelenmesini sağlar.

►İlginizi Çekebilir: Sanal Gerçeklik ile Zaman Algısı Değiştirilebilecek

Peki, XR neden tercih ediliyor? Accenture firmasının araştırmasına göre XR, mesafe engellerini ortadan kaldırdığı için CEO’lar XR teknolojisini tercih ediyor. Bu özelliğinin dışında tercih edilme nedenlerinden biri de gözlerimizi, hayal gücümüzü ve zekâmızı kullanarak elde edemeyeceğimiz bilgileri öğrenmemizi sağlayan ortamlar oluşturması. Her teknolojide olduğu gibi genişletilmiş gerçeklikte de avantajlar ve dezavantajlar bulunmakta.

Genişletilmiş Gerçekliğin Avantajları

► Farklı bir gerçekliği deneyimleyebilmek ve kullanıcıların ilgilerini çeken ortamları istediği zaman ve çalışma ortamından ayrılmadan görebilmek.

► Çalışma ortamından ayrılmadan doğru bilgi edinebilmek. Kullanıcıların daha etkili ve daha hızlı bir şekilde eğitilmesini sağlamak.

► Tehlikeli işlere sahip kullanıcıların eğitimini güvenli bir şekilde yapmak.

► Mesafe engelleri ortadan kalktığı için uzaktaki verileri zorlanmadan ve kesintisiz alabilmek.

Genişletilmiş Gerçekliğin Dezavantajları

► Diğer tüm teknolojilerde olduğu gibi siber saldırılara maruz kalma ihtimali.

► İnsanların bire bir ve fiziksel iletişimlerini engelleyip sadece sanal ortamlardan iletişim kuracakları bir iş ortamı oluşturma ihtimali.

► XR, VR, AR, MR ekipmanlarının uzun süreli kullanım sonucunda verdiği fiziksel hasar.

► XR çözümlerinin ve ekipmanlarının iş ortamına uygulanması oldukça maliyetli bir işlem olacağından ortaya mali zararların çıkması.

Bu tarz dezavantajlara rağmen bazı iş alanlarında XR yaygın bir şekilde kullanılmakta.

Eğlence Endüstrisi

Yukarıdaki tabloda görüldüğü gibi video oyunları % 34’lük bir paya sahip. Ancak XR teknolojisini tek kullanan sektör video oyunları değil. Konserlerde, sergilerde ve spor etkinliklerinde AR, VR ve MR teknolojisi basit düzeyde kullanılıyor.

►İlginizi Çekebilir: Sanal Gerçeklik Sayesinde İneklerde Süt Verimi Arttırıldı

Ancak gelecekte evinizde oturarak dünya kupası maçlarını sanki ordaymış gibi izleyebilirsiniz ya da müzeleri gezebilirsiniz. AR teknolojisini aktif olarak kullanan Denver Doğa ve Bilim Müzesi ziyaretçilerine dinozorun fosilleri yerine dinozorun kendisini görme olanağı sağlıyor.

Gayrimenkul Sektörü

%7 gibi bir yüzdeliğe sahip gayrimenkul sektöründe XR teknolojisi, müşterilerin fiziksel olarak mülklerde bulunmadan mülkleri görmelerini sağlıyor. Bu sayede iki taraf için de gayrimenkul işleri hızlanıyor ve yorucu olmuyor.

XR teknolojisini mimari ve iç tasarımla birleştiren Houzz firması, müşterilerinin gelecekteki evlerini, iş yerlerini hayal etmelerine yardımcı olmak için artırılmış gerçekliği kullanıyor. Houzz firması XR teknolojisini kullanmaya başladıktan sonra satış rakamlarının on bir kat arttığını iddia ediyor.

Sağlık

%15’lik yüzdeye sahip olan sağlık sektöründe genişletilmiş gerçeklik tıbbı görüntüleme ve eğitim için kullanılmakta. Modern MRI'lar ve BT taraması bu teknolojiyi kapsamlı bir şekilde kullanıyor.

►İlginizi Çekebilir: Artırılmış Gerçeklik ile Sanal Gerçeklik Arasındaki Farklar

Bu sayede geleneksel 2D görüntüleme yerine insan vücudunun 3D modeli ortaya çıkıyor ve teşhis verimliliği artıyor. XR sayesinde tıp öğrencileri sanal hastalar üzerinde pratik yapma imkânı buluyor ve bu sayede cerrahi eğitim daha etkili oluyor.

Üretim

%14’lük yüzdenin içinde bulunan üretim sektöründe bu teknolojiyi aktif olarak kullanan inşaat ve madencilik firması Komatsu, ekipman operatörlerinin eğitimi için XR’ı kullanıyor. Maliyeti yüksek makinelerinin, uygunsuz kullanımı sonucu ortaya çıkan milyonlarca kayıptan kaçınmak için operatörlerine XR teknolojisi ile eğitim veriyor.

General Electric, rüzgâr türbinlerinde çalışan elemanlarına AR tabanlı montaj bilgileri sağladığından bu yana çalışanların verimliliğinin % 34 arttığını iddia ediyor.Gelecekte her alanda kullanılması tahmin edilen XR teknolojisi gün geçtikçe kendini geliştiriyor ve XR teknolojisini kullanmayan iş alanlarına entegre ediliyor.