Mekanik Zaman Saati Nasıl Çalışır? Nerelerde Kullanılır? |
Sigma Elektrik

Mekanik zaman saati, elektrik enerjisini bilinçli bir şekilde tüketebilmek ve zaman kontrolü yapabilmek için vazgeçilmez bir devre elemanıdır. Elektrik enerjisi ile çalışan birçok alet bu ürün ile rahatlıkla kontrol edilebilmektedir. Bu yazımızda mekanik zaman saatinin ne işe yaradığından ve nerelerde kullanıldığından bahsedeceğiz. Detaylar yazımızda.

A- A+

07.06.2021 tarihli yazı 26710 kez okunmuştur.

Zaman Saati Ne İşe Yarar?

Zaman saati, elektrik enerjisi ile çalışan aletlerin belirlenen zamanda ve belirlenen sürede çalışmasını sağlayan bir devre elemanıdır. Zaman saatleri, kullanıcı tarafından girilen zaman dilimleri içerisinde kontaklarını kapatarak devrenin istenilen bölümüne elektrik akımının iletilmesini sağlar.

Zaman saatleri çalışma şekline göre temel olarak dijital ve mekanik olmak üzere ikiye ayrılır. Bu yazımızda mekanik zaman saatlerine değinilecektir.

Mekanik Zaman Saati Nerelerde Kullanılır? Çeşitleri Nelerdir?

Mekanik zaman saati, hemen hemen her türlü elektrikli cihaz için kullanılabilir. Mekanik zaman saatleri kullanım şekline göre otomat tipi zaman saati (Ray Tipi Mekanik Zaman Saati) ve zaman ayarlı priz (Priz Tipi Mekanik Zaman Saati) olmak üzere ikiye ayrılır. Bu iki zaman saati arasındaki fark kullanım yerlerinden kaynaklanmaktadır.

Otomat tipi zaman saatleri sigorta kutusu içinde ya da pano içinde raya oturtularak kullanılır. Zaman ayarlı priz olarak tabir edilen mekanik zaman saati ise doğrudan prize takılarak kullanılır.

Otomat tipi mekanik zaman saatleri genellikle daha yüksek akım çeken cihazlarda kullanılır. Örneğin otomat tipi mekanik zaman saatleri; okullardaki ders zillerinde, çevre ve dükkan tabela aydınlatmalarında ve sulama sistemlerinde kullanılmaktadır. Bunun yanı sıra akım kapasitesine göre 3 fazlı motorların kumanda devrelerinde de rahatlıkla kullanılabilir. Aynı zamanda otel, motel ya da ofis gibi spesifik ortamlarda da çeşitli durumlar için otomat tipi mekanik zaman saati uygulamaları mevcuttur.

Prize doğrudan takılan mekanik zaman saatlerinin kullanım alanlarına örnek verecek olursak, gece uyumadan önce şarja takılan; telefon, bilgisayar ve tablet gibi elektronik cihazların sabaha kadar şarjda kalmasını engellemek için priz tipi zaman saati kullanılabilir. Böylece bu cihazlar ve adaptörleri gereksiz bir şekilde elektrik enerjisine maruz kalmamış olur.

Otomat Tipi Mekanik Zaman Saati Nasıl Ayarlanır?

Mekanik zaman saatinin üzerinde; çalışılması istenilen saatleri belirten tırnaklar (Genellikle her bir tırnak 15 dakikaya karşılık gelir.), saati ayarlayabilmek için kadran ve otomatik konuma almak için de ayrı bir tırnak bulunur. Saat ayarı kadranı, dikey ve yatay olarak farklılık gösterebilir.

Örneğin; yerel saatimiz 09:15’i gösterirken, mekanik zaman saatinin bağlı olduğu cihazı 17:00 ile 18:00 arasında ve 12:00 ile 13:15 arasında çalıştırmak için;

Mekanik zaman saatinin üzerinde bulunan 17:00 ile 18:00 arasındaki ve 12:00 ile 13:15 arasındaki tırnaklar sağa doğru itilir. Daha sonra zaman saatinin ortasındaki tekerlek, saat 09:15’i gösterecek şekilde yerel saate ayarlanır.

Bu ayar tamamlandıktan sonra genellikle en sağ tarafta bulunan tırnak otomatik konumuna alınır. Böylece mekanik zaman saati istenilen zaman aralıklarında çalışmaya devam edecektir.

Burada dikkat edilmesi gereken husus, mekanik zaman saatinin pilli olup olmadığıdır. Eğer pilsiz bir otomat tipi mekanik zaman saati kullanılıyorsa elektrik kesintisi sırasında zaman saati duracak ve enerji tekrar geldiğinde kaldığı noktadan çalışmaya devam edecektir. Bu da ayarlanan saat diliminin sapmasına sebep olacaktır.

Pilli bir zaman saati ile saat rezervini göz önünde bulundurarak cihazın çalışması güvence altına alınabilir. Örneğin Sigma Elektrik’in STS8-01 kodlu zaman saati 100 saat zaman rezervi olan otomat tipi mekanik bir zaman saatidir.

STS8-01C kodlu bir başka otomat tipi mekanik zaman saati, 72 saat rezerv kapasitesine sahip olmakla birlikte üzerindeki pilin değiştirilebilme imkanını da sunmaktadır.

Otomat Tipi Mekanik Zaman Saati Bağlantısı Nasıl Yapılır?

Otomat tipi mekanik zaman saatlerinde genel olarak, bağlantı girişleri (1,2) ve faz nötr (L, N) uçları olmak üzere 4 farklı bağlantı noktası bulunur.

L ve N girişleri faz ve nötr uçlarının bağlandığı noktalardır. Nötr ucu aynı zamanda şekilde gösterilen 2 numaralı çıkışa da bağlanmalıdır. Çünkü 1 numaralı çıkış, çalıştırılacak olan cihazın faz bağlantısının yapılacağı kısımdır. Bu sayede ayarlanan zaman diliminde 1 ve 2 numaralı çıkışlar arasındaki anahtar kapanacak ve cihaz nötr üzerinden devresini tamamlayabilecektir.

Priz Tipi Mekanik Zaman Saati Bağlantı Şekli ve Kullanımı

Priz tipi mekanik zaman saatinin bağlantısı için sadece prize takmak yeterli olacaktır. Prize takıldıktan sonra otomat tipi mekanik zaman saatlerinde anlatıldığı gibi kolaylıkla ayar yapılabilir.

Bu tip zaman saatlerinde ütü ve ısıtıcı gibi cihazlar dikkatli bir şekilde kullanılmalıdır. Çünkü zaman saatinin arızalanması halinde fiziki hasarların oluşma ihtimali çok yüksektir.

Kaynaklar: