William Stanley |
129 Patentli Mucit

Yaptığı başarılı çalışmalara ve 129 adet elektrikli cihazın patentini alan, bilim adamı ve mucit William Stanley’i ölüm yıldönümünde anmak için hayatı ve yaptığı çalışmaları inceledik.

A- A+

14.05.2016 tarihli yazı 19373 kez okunmuştur.

William Stanley'in Hayatı

Stanley 28 Kasım 1858 tarihinde New York Brooklyn’de doğdu. Edison’un akkor lambayı icat ettiği yıllarda Yale Üniversitesi’nde üniversite yaşamına başladı. Ancak 3 ay gibi kısa sürede üniversitedeki hayatın kendisine uygun olmadığı düşüncesiyle buradaki eğitimini bıraktı. New York’ta iş hayatına başlayan Stanley, ilk olarak yangın alarmları ve telgraf üzerine çalışan bir elektrikçiydi. Daha sonrasında çalışmalarına büyük bir ivme katan Stanley, hayatı boyunca 129 adet cihazın patentini aldı. Yaşamı boyunca birçok ilke imza atan bilim adamının hayatındaki en ilginç durum 1912 yılında IEEE Edison Madalyası almasıyla yaşandı. AC gücün tehlikleli olmadığını ispatlaması ve pratikte AC güç iletimine imkan sağlayan transformatör icadıyla Stanley, DC gücün en büyük savunucularından Edison onuruna verilen ödülü kazandı. İlerleyen yıllarda kendi şirketini kurdu ancak hisselerini General Electric satın aldı ve Stanley orada çalıştı. 14 Mayıs 1916’da hayata gözlerini yuman Stanley'in yaptığı çalışmalar Tesla ve Edison kadar anılmamış ve ismi nispeten tozlu raflar arasında kalmıştır. Bu yazımızda, özellikle AC güç iletiminde öncü bilim adamını yaptığı çalışmalarla daha yakından tanıyalım.

►İlginizi Çekebilir: Deneysel Bilimler Prensi | Micheal Faraday

William Stanley’in İcatları

►Modern Transformatör Tasarımı;

Transformatör’ün icadında tek bir kişiyi göstermek yanlış olacaktır. Çünkü transformatörün icadında Faraday’dan Tesla’ya birçok bilim adamının çalışmaları olmuştur. Geçmişten günümüze transformatör tasarımlarını incelediğimizde, Gaulard ve Dixon Gibbs ilk transformatör örneklerini geliştirmiştir. Sonrasında Stanley’in yaptığı transformatör tasarımını o yılın imkanlarına oranla kusursuz olarak nitelendirebiliriz. 1885 yılında AC gücünde ilk trafo tasarımını gerçekleştirdi. Bu tasarım günümüzdeki modern transformatör tasarımlarının başlngıcı oldu. AC güç dağıtımının ilk örneklerini sergileyerek alternatif akımı pratik hale getiren Stanley’in trafo tasarımlarına aşağıdaki görseller ile daha ayrıntılı bakalım.

Stanley’in 1885 yılında ilk prototip olarak geliştirdiği transformatöre ait görseller aşağıda görülmektedir.

►İlginizi Çekebilir: Otto von Guericke | Vakum Pompası Mucidi

Yandaki görselde Great Barrigton elektrifikasyonda 1886 yılında kullanılan transformatör görülmektedir. Yüksek gerilimli AC sistem tasarlayarak elektrik dağıtımı için ilk komple sistemi geliştirdi ve 25 aboneye güç sağladı. Bu sistem AC güç iletiminin tehlikeli olmadığı halka önünde ispatlandı. Aşağıda bu aydınlatma dönemine ait, General Electric önündeki bir illüstrasyon görülmektedir.

Eski lastik fabrikasına olarak bilinen bir binada 25 hp buharlı motor ve Siemens 6000W tek fazlı AC jeneratör ile 500V'luk bir istasyon kurdu.

Aşağıdaki görselde ise Westinghouse ve Stanley tarafından geliştirilen, modern ‘E’ şeklindeki damgalı demir plakalı transformatörlerin ilk örneği görülmektedir.

1895 yılında William Stanley tarafından yaptırılan hava soğutmalı transformatörler (3 fazlı AC güçlü) aşağıdaki görselde görülmektedir.

Stanley bir açıklamasında transformatörlere özel bir sevgisinin olduğundan ve onların zorlu sorunlarda tam ve basit bir çözüm oluşturduğunu söylemiştir.

►Elektrik Lambası;
Stanley'in üniversite hayatına başladığı dönemde Edison, akkor lambayı icat etmişti. Stanley, lambanın icadına yetişememiş olsa da 1882 yılında kırmızı elyaflı izolasyonlu lambayı keşfederek patentini almıştır. Bu lambanın Stanley için işlevinden daha değerli bir yanı vardı. Çünkü bu onun ilk patentiydi. Stanley bu patentle Westinghouse'un dikkatini çekmiş ve şef mühendis olarak çalışmıştır. Stanley'in kariyerindeki patentlerin büyük bir çoğunluğu elektrik lambaları üzerinedir.

►Diğer Çalışmaları;

İndüksiyon bobini icadı, transformatörlerin gelişimindeki en büyük ilerlemeyi sağlamıştır. Aydınlatma ve yüksek gerilim üzerine yaptığı çalışmalarla ilk elektriksel izolatörleri tasarlamıştır.

Kaynak:

►edisontechcenter
►nationalmaglab