Yaygın Kullanılan Transformatör Bağlantı Şemaları

Üretici ve tüketici arasındaki iletim hattı bir veya daha fazla devre içerebilir ve gerilim seviyeleri değişiklikler gösterebilir . Bu yazımızda en yaygın karşılaşılan transformatör bağlantı şemalarına değineceğiz.

A- A+

28.12.2018 tarihli yazı 5317 kez okunmuştur.

Transformatör Bağlantı Şeması

Tek Besleme-Tek Transformatör

En yaygın kullanılan ara bağlantı şekillerindendir. Tek bir kaynağa bağlı tek bir transformatörden oluşur. Bu bağlantıda tedarik; besleme kaynağının, hattın veya transformatörün kaybı durumunda kesintiye uğrayabilir.

Primer tarafındaki sigorta, transformatörün primer ve sekonder arızalarının yanı sıra, sekonder tarafındaki besleme devreleri için de yedek koruma sağlar. Besleme kaynağı kesicisindeki koruyucu röleler, hat arızalarını engelleyecek ve primer tarafında bulunan sigortalar için sınırlı yedek koruma sağlayacaktır.

Besleme cihazları dışındaki sistem bileşenlerinden herhangi birinde bakım yapılması gerekiyorsa, tüketici elektrik kesintisine uğrayacaktır.

Şekil 1: Tek Besleme-Tek Transformatör

►İlginizi Çekebilir: Transformatör Yağı Nedir? Nasıl Olmalıdır?

Şekil 2'de, sigortalı ayırma şalteri bir devre kesicisi ile değiştirilmiştir. Yüksek akımı ölçen koruyucu röleler, transformatör ve alçak gerilim hattı için ek koruma sağlayacaktır.

Şekil 2: Tek Besleme-Tek Transformatör (Primer Kesicili)

►İlginizi Çekebilir: Transformatör Arızaları ve Sebepleri 1. Bölüm

Şekil 3'te ki sistem, bir tüketici kesintisi olmadan devre kesicinin bakım için hizmetten çıkarılmasına izin verir, ancak kabul edilebilir transformatör koruması için yardımcı kaynağa da koruyucu röle gereklidir. Besleme hattının veya transformatörün bakımı tüketici kesintisine neden olmaya devam edecektir.

Şekil 3: Tek Besleme-Tek Transformatör (Primer Kesici ve Bypass Anahtarlı)

►İlginizi Çekebilir: Transformatör Arızaları ve Sebepleri 2. Bölüm

Çift Besleme-Tek Transformatör

İki veya daha fazla tam kapasite tedarik hattı, tüketicinin kullanım sürekliliğini büyük ölçüde artıracaktır. İdeal olarak, çift tedarik hatları ayrı şebekelerden alınmalı ve farklı hatlar üzerinden yönlendirilmelidir. Çift tedarik, müşteri için kesinti olmaksızın hat bakımının yapılmasına izin verir. Şekil 4’te, tüketici yük hattında elle çalıştırılan anahtar ile çift besleme gösterilmektedir.

Şekil 4: Çift Besleme-Tek Transformatör (Manuel Çalıştırma)

►İlginizi Çekebilir: Alçak Gerilimde Devre Kesiciler Nasıl Seçilir

Döngü Modu

Bu mod, normal çalışma sırasında her iki anahtarın da kapalı olmasını gerektirir. Besleme hatlarının herhangi bir yerindeki arıza, tüketici kesintisine neden olacaktır. Anahtarlar, arızalı bölümün kapatılması ve geri kalan besleme hattı üzerinden tüketici yük hattına enerjinin verilmesi için kullanılabilir. Arızalı bölümün kapatılması için anahtarlama yapılırken kesinti süresi biraz uzun olabilir. Döngü modu çalışması, genellikle tüketiciye daha güçlü bir kaynak sağlar.

Transfer Modu

Bu modda, tüketici yük hattındaki anahtarlardan biri normalde açık olarak çalıştırılır. Tüketiciyi besleyen hatta arıza oluşursa, normalde açık anahtarın kapatılmasıyla kesinti önlenebilir ve hat geri yüklenebilir. Normalde açık olan besleme hattının, kaynağın kullanılabilirliğini sağlamak için her zaman enerjili kalması önerilir.

Şekik 5: Çift Besleme-Tek Transformatör (Motorla Çalıştırma)

►İlginizi Çekebilir: Elektrik Motorlarında Enerji Verimliliği Artırma Yolları

Şekil 5'te, motor bağlantılı kesiciler, tüketici hattındaki yüklerin değiştirilmesi için kullanılır. Kesintisiz hattı otomatik olarak kontrol edecek ve tüketici yükünü geri yükleyerek kesinti süresini azaltacak sistemler kullanılabilir.

Şekil 6: Çift Besleme-Tek Transformatör (Devre Kesiciler)

►İlginizi Çekebilir: Manyetik Motor Teorisi Nedir?

Şekil 6'da, motorla çalışan kesme anahtarları, devre kesiciler ile değiştirilmiştir. Artık tüketiciye ayrı koruyucu ekipmanlı iki tedarik hattı sunulmaktadır.

Çift Besleme-Çift Transformatör

İkinci bir transformatörün eklenmesi de güvenilirliği artıracaktır. Her bir transformatör, toplam tüketici yükü gereksinimlerini karşılayacak şekilde boyutlandırılmışsa, tek bir transformatörün kaybından olumsuz bir etki görülmez. İkinci transformatörün eklenmesi, alçak gerilim hattının çalışmasında esneklik sağlar.

Şekil 7, çift besleme-çift transformatör yapılandırmasını göstermektedir. Sigortalar bu örnekte gösterilmiştir, ancak sigortayı primer taraftaki transformatör devre kesicileri veya devre anahtarlayıcıları ile değiştirmek ve diferansiyel röleleri eklemek transformatör korumasını iyileştirecektir.

Şemada gösterilen sistemin, yalıtılmış düşük gerilimli hatlar ile çalıştırılması, arıza akım seviyelerini en aza indirir ve tesis ekipmanının korumasını sağlar. Hatlar paralel olarak çalıştırıldığında, alçak gerilim sistemindeki maksimum kısa devre arıza akımı yaklaşık olarak iki katına çıkacaktır. Bu, kesme ekipmanlarını seçerken önemli bir detaydır.

Şekil 7: Çift Besleme-Çift Transformatör (Tek Besleme Devre Kesiciler)

►İlginizi Çekebilir: Trafo Merkezi Nasıl İşletilir?

İyileştirilmiş transformatör koruma ve iletim hattı güvenilirliği, şema 8'de gösterildiği gibi besleme hattı devre kesicilerinin eklenmesiyle elde edilebilir. Bu yapıda, besleme hattı arızası, transformatörün kesintisini gerektirmez.

Şekil 8: Çift Besleme- Çift Transformatör (Çoklu Besleme Devre Kesicileri)

►İlginizi Çekebilir: Mikro Şebekeler

Şekil 9’da ara bağlantının besleme tarafında bir ring hattı kullanır. Bu sistemle, transformatör arızaları, tüketici beslemesini veya A ve B besleme hatları arasındaki bağlantıyı kesintiye uğratmayacaktır, by-pass anahtarları kullanılmadan primer tarafındaki kesicilerden herhangi birinde bakım ve tek bir arıza hat beslemesini kesintiye uğratmaz.

Şekil 9: Çift Besleme-ÇiftTransformatör (Ring Hattı Yapısı)

►İlginizi Çekebilir: Akıllı Şebekeler 1. Bölüm

Kaynaklar ve yükler ring hattı etrafında dönüşümlü olarak bağlanırsa, tüketicinin hizmet güvenilirliği artırılır. Sekonder tarafındaki bara bağlantısının optimum çalışma pozisyonunu belirlemek için tesis gereksinimlerine dikkat edilmelidir.

Yazar: Atahan Zengin

Kaynak:

►electrical-engineering-portal.com