Temassız Algılayıcılar

Bizler günlük yaşantılarımızı sorunsuz ve daha akıcı şekilde yürütebilmemiz için duyu organlarımıza ihtiyaç duyuyoruz. Kitap okumak için gözümüzü, müzik dinlemek için kulağımızı, film izlemek için hem gözümüzü hem kulağımızı bilgiler toplaması için kullanıyoruz. Peki ya otomasyon sistemleri görevlerini nasıl yerine getiriyorlar? Tıpkı bizler gibi otomasyon sistemleri de sorunsuz ve amacına uygun şekilde çalışabilmeleri için algılayıcılara (sensörlere) ihtiyaç duyarlar.

A- A+

05.03.2014 tarihli yazı 59341 kez okunmuştur.

Algılayıcı Sensör Optik Sensör Kapasitif Ultrasonik Endüktif Manyetik

Teknik olarak; algılayıcılar fiziksel değişimlerin ölçülmesini sağlayan elemanlardır. Bu yazımızda temassız algılayıcıları (Uzaktan Algılayıcılar) inceleyeceğiz.

Temazsız Algılayıcılar

Bir objenin aranılan bölgede olup olmadığını belirleyen algılayıcı tipidir. A tipi algılayıcılardır ve ürettikleri sinyaller sayısaldır ( Evet[1] veya Hayır[0]). Objelerin temas edilmeden algılanması, hareketli parçalara sahip olmadıkları için arızalarının az olması ve tehlikeli alanlarda kullanılabilmeleri sebebiyle endüstride en çok karşılaşılan algılayıcı tipleri arasında ilk sırada yer alır.

Piyasada en çok kullanılan temassız algılayıcı çeşitleri aşağıda sıralanmıştır;

► Endüktif,

► Kapasitif,

► Manyetik,

► Optik (ışık bariyeri, yansıma algılayıcıları),

► Ultrasonik

Endüktif Algılayıcılar (Sensörler)

Metal cisimleri algılamada kullanılan sensörlerdir. Endüktif yaklaşım sensörlerinin uç kısmında bir ferrit nüve üzerine sarılmış bobin, yüksek frekansta bir elektromanyetik alan oluşturur. Sensör ucuna metal bir cisim yaklaştırıldığında bu alan, metal cisim tarafından bozularak bobinin endüktansı değişir. Anahtarlama hassasiyeti yumuşak çeliğe (Fe37) göre belirlendiğinden değişik metaller için azalma katsayısı belirlenmelidir. Bu oran 0.20-0.85 aralığındadır. Ayrıca bu azalma katsayısı ölçülen objenin boyutuna da bağlıdır.

Endüktif sensörler özellikle konveyörlerde metal parçaları tanıma, makinelerde, hareketli elemanları algılamada kullanılır.

► İlginizi Çekebilir: Algılayıcılar | Sensörler

Kapasitif Algılayıcılar (Sensörler)

Yapı olarak endüktif algılayıcılara çok benzerler ancak kapasitif algılayıcılar yalnızca metal değil, metal olmayan malzemelerin (Katı, Sıvı, Toz, vb.) algılanmasında kullanılabilir.

Azalma katsayısı 0.15 – 0.9 aralığındadır. Kalınlık, titreşim gibi obje özelliklerinin belirlenmesinde kullanılabilirler. Kir, nem gibi ortam koşullarına karşı çok hassastır.

Manyetik Temassız Algılayıcılar (Reed-Anahtarı)

Manyetik alanın değişimini algılarlar. En yaygın olarak; hırsız alarmlarında ve pnomatik sistemlerde piston kolunun konumunu piston üzerinden tanımlamada kullanılırlar. Örneğin: Piston keçesi üzerinde bulunan mıknatıs yardımıyla reed switch kontakları kapatılır veya açılır. Bu sayede temaslı sınır anahtarlarına (Limit switch) ihtiyaç duyulmadan piston kolunun konumu belirlenmiş olur.

Çok küçük yapıda olduklarından kir ve nem algılayıcı çalışmasını etkilemez. Sadece manyetik alanı güçlü şekilde değiştirebilen malzemeler tarafından yönetilebilmektedirler. [ Mıknatıs ]

► İlginizi Çekebilir: Yüksek Güçlü Askeri Sensörler İçin, Yeni Nesil Fiber Optik Kablo Geliştirildi

Optik Algılayıcılar

Optik algılayıcılar kırmızı (650 nanometre) veya kızılötesi (>880nanometre) ışığı girdi olarak kullanarak çalışırlar. Optik algılayıcılar diğer algılayıcılara oranla daha uzak mesafelerde ve daha hassas algılama yapabilmektedirler. Özellikle; otomatik kapılarda koruma amaçlı, trafik lambaları, konum tespiti, yüzey düzensizlikleri, renk tanıma, hata bulma vb. alanlarda kullanılabilmektedir.

Çalışma şekillerine göre ikiye ayrılırlar;

► Ortam Işığı Algılayıcıları: Ortamdan veya vericinin ürettiği belirli dalga boylarını algılarlar. Foto diyotlar da kısmen bir optik algılayıcıdır.

► Yansıyan ışık algılayıcıları: Algılanacak ışığı sensör kendisi üretir ve yansıtıcıya (reflektöre) gönderir. Reflektörden geri gelen ışık algılayıcı tarafından algılanır. Araya bir cisim girdiğinde ise gönderilen ışık algılayıcı üzerine düşmez.

Ultrasonik Temassız Algılayıcılar

Yarasalar, etraflarındaki cisimleri algılamak için, yüksek titreşimli [20KHz] ses dalgaları yayarlar. İnsanlar tarafından duyulamayan bu dalgaların yankıları yarasa tarafından algılanır ve böylece yarasa içinde bulunduğu ortamın bir tür haritasını çıkararak yön tayin ederler. Tıpkı yarasalar gibi Ultrasonik Algılayıcılarda yüksek titreşimli ses dalgaları üretirler. Algılanacak cisimden yansıyan ses dalgaları alıcı tarafından yakalanır. Algılama mesafesi ve frekansı en yüksek olan elemanlardır. Ultrasonik algılayıcılar ortam koşullarına karşı hassas değillerdir. Bu yüzden zor ortam koşullarında tercih edilirler. Ancak fiyatları yüksektir.