Türkiye’nin bulunduğu konum itibari ile deprem bölgesinde olması, yapımı devam eden ve bitmiş binaların eksik denetlenmesi veya hiç denetlenmemesi sonucu, can ve mal kayıplarının artışı, yapı denetiminin yapılmasının önemini artırmıştır. Kanunlarla belirlenen düzenlemeler ile yapı eksikliklerinin giderilmesi ve düzeltilmesi, kayıpların önlenmesi adına yapı denetimi zorunlu hale getirilmiştir. İnşa edilen her yapının denetlenmesi için yapı denetim kuruluşları kurulmuştur. Yapı denetim kuruluşları Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’ndan gerekli izinleri aldıktan sonra yasanın belirttiği şekilde şartları yerine getirerek yapı denetleme işine başlamaktadır. Ciddi sorumlulukları olan yapı denetim sisteminde yapının ruhsat, teknik, sanat ve sağlık kurallarına uygunluğunu denetlemede, hatalı ve düzensiz yapılışından doğacak kusurlardan yapı denetim şirketi sorumludur. Yapının kullanım izninden başlayarak, taşıyıcı sistemler için 15 sene, diğer kısımlardan 2 sene boyunca kuruluş sorumluluğu devam eder.
 

►İlginizi Çekebilir: Bir Elektrik Mühendisinin Bilmesi Gereken Kanunlar, Şartnameler ve Yönetmelikler

Can ve mal güvenliliğinin ön planda tutulduğu yapı denetim sisteminde, yeni projeler modernleşme standartlarına ve kurallarına göre inşa edilir. Kontrolsüz ve çarpık kentleşme önlenmeye çalışılır. Denetimlerin kurallara göre yapılması şantiye işlerinin standartlara göre çalışmasına olanak sağlar.

 

Yapı Denetimi, 10/04/2000 Tarih ve 24016 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Yapı Denetimi Hakkındaki Kanun Hükmündeki Kararname ile başlatılmış ve bu kararnamenin yerine hazırlanarak 13/07/2001 Tarih ve 24461 Sayılı resmi gazetede yayınlanmış bulunan 4708 Sayılı Yapı Denetimi Hakkındaki Kanun ile devam ettirilen, can ve mal güvenliğini teminen imar planına, fen, sanat ve sağlık kurallarına, standartlara uygun, kaliteli yapı yapılması için proje ve yapı denetiminin sağlanması suretiyle çalışan sistemdir.
 

Yapı denetim denetçisi olmak için kanunda meslekte fiili olarak 12 yıl çalışmış ve bunu belgeleyen mimar ve mühendisler, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'na başvurarak yeterli görüldüğü takdirde denetçi belgesini alırlar.  Her 5 yılda bir bu belgenin yenilenmesi gerekmektedir. Denetçi mimar ve mühendis dışında yardımcı kontrol mühendisi bu kuruluşlarda çalışmaktadır. Yardımcı kontrol mühendisi, denetçi mühendise çalışmalarında yardımcı olmaktadır. Evraklarda denetçi mühendis ve yardımcı kontrol mühendisinin imzası bulunmaktadır.

►İlginizi Çekebilir: İş Sağlığı ve Güvenliği Hakkında Bilinmesi Gerekenler

► Mimar: Mimarı projenin her safhasından sorumludur. Projenin mevzuata uygun yapılıp yapılmadığını kontrol eder. Denetim alanı 360000 m² ile sınırlıdır.
► İnşaat mühendisi: Zemin etüt raporuyla sorumlu inşaat müh. buna göre denetim yapar. Denetim alanı 360000 m² ile sınırlıdır.
► Makine mühendisi: Proje ile ilgili denetim yapar. Denetim alanı 120000 m² ile sınırlıdır.
► Elektrik mühendisi: Proje ile ilgili denetim yapar. Denetim alanı 120000 m² ile sınırlıdır. Elektrik mühendisi denetçinin yapacağı işler;

Elektrik mühendisi projede yer alan elektrik, telefon, yangın alarmı, asansör, yıldırımdan korunma vb. tesisatlarını kontrol eder. Proje kontrol formu hazırlanarak eksiksiz ve doğru bir kontrol yapılmasını sağlar. Tüm kontrollerden sonra binaya elektrik verilmesi için son bir kontrol daha yaparak iş bitimi belgesini doldurur.
 

► İlginizi Çekebilir : Elektrik Panoları ve Üretimi
 

1) Yapı projesi, yapı sahibi tarafından yapı denetim kuruluşuna teslim edilir. Denetçi mimar ve mühendisler şartname ve mevzuata göre projede bulunan mimari, statik, mekanik ve elektrik uygulama ve hesaplarını inceler. İncelenen projede eksik ve hatalı durumlar varsa yapı sahibine bildirilir ve gerekli düzenlemeleri yapılması istenir. Eksiksiz olarak tamamlanan proje denetçiler tarafından onaylanır.

2) Proje onaylandıktan sonra, yapı sahibi ve müteahhitten ilgili kurumun istemiş olduğu belgeler temin edilerek ruhsat işlemi başlatılır. Gerekli işlemlerin ardından ruhsat alma işi tamamlanmış olur.

3) İnşaat için ruhsat alındıktan sonra şantiye işlemlerine geçilir. Şantiyeye getirilen demirlerden numune alınarak laboratuvara gönderilir. Sonuçları olumlu çıkarsa demirler inşaatta kullanılır. Olumsuz sonuç çıktığı takdirde yeni demir temin edilmesi istenir.

4) Temel atma işleminde yapının yönü ve ölçüleri kontrol edilerek, doğruluğu kanıtlandıktan sonra ilgili kurum yetkilisi gelerek resmi onayı vererek beton dökümüne geçilebilir.
 

5) Yapı için hazırlanan kalıpların ölçüsü, sağlamlığı projeye uygunluğu kontrol edilir. Çürük ve hatalı kısımlar değiştirilerek kalıp işlemi başlatılır. Kalıp düzenlemesi yapılan yapının demir döşeme işlemine geçilerek tekrar kontrolü yapılır.

6) Kalıpların içine dökülecek betonun kontrolü yapılır. Mikserden alınan numuneler laboratuvara teste gönderilir. Beton dökülmüş kısımlara slamp deneyi ile kıvamı ölçülür. Yapılan deneylerde belirlenen değerler elde edilmez ise yeniden beton dökümü yapılır.

7) Duvar örme işleminde, projeye ve yönetmeliğe uygunluğa bakılır. Boyut, dizilim ve yönüne göre projede belirtilen şekilde kullanılacak malzemelerin kontrolü yapılır.



8) İnşaatın son kısımların tamamlanması, elektrik tesisatı, ana elektrik panosu, asansör, çatı, ısı yalıtımı, su tesisatı, mekanik kısımlar denetlenir ve uygunluğu kontrol edilir.

9) Yapı tamamlandıktan sonra iş bitim belgesi düzenlenerek gerekli onaylar alınır. Belediyenin yapı için belirlediği koşullar yerine getirilerek genel iskân belgesi düzenlenir. Genel iskân alındıktan sonra ferdi iskân belgesi alınabilir.
 

İlgili idare, belediye sınırları içinde kalan alanlarda büyükşehir belediyeleri ve diğer belediyeler, bu alanlar dışında kalan yerler valilikler yapı ruhsatı ve izin belgelerini verme yetkisine sahip kurumları ifade eder. Yapı denetim kuruluşu tarafından yapı için gerekli evraklar onaylandıktan sonra incelenen evraklarda eksik ve hatalı bir kısım bulunmuyorsa yapı için gerekli ruhsat ilgili idare tarafınca verilir. Yapı işleri tamamlandıktan sonra yapı denetim kuruluşu tarafından doldurulan iş bitirme tutanağı ilgili idareye teslim edilerek incelenir. Eksiklikler var ise tamamlanması istenir. İlgili idare yapı için hiçbir eksiklik yok ise iş bitirme tutanağını imzalar.

 

Yapım işinin ticari olarak üstelenen, yapının ruhsat ve mevzuata uygun olarak yapılacağını yapı sahibi ve ilgili kuruma taahhüt eden kişidir. Müteahhit, kendisine bağlı mimar ve mühendisler ile yapıyı yapmakla yükümlüdür. İnşaat şantiyesinde mimar ve mühendis diplomasına sahip bir şantiye şefi bulunmalıdır. Müteahhit ile şantiye şefi arasına imzalanan bir anlaşma yapı denetim kuruluşuna verilir. Şantiye şefi, yapının mevzuata, ruhsata, denetçi mimar ve mühendislerinin projenin işleyiş talimatlarına göre yönlendirmesine ve yapı denetim şartlarına göre inşaatın yapılmasında sorumludur. 

Yapı Denetim Ne Avantajlar Sağlıyor?

Yapı Denetim Sistemi, hem yaşam kalitemiz hem güvenliğimiz açısından son derece önemli avantajları beraberinde getirmektedir. Bunlardan en başta geleni can ve mal güvenliğimizin eskisine göre çok daha etkin biçimde sağlanmasıdır.

Yapı Denetim Sistemi sayesinde, yeni projeler ve yapılar çağdaş standartları ve kuralları temel alarak hazırlanır ve inşa edilir. Kontrolsüz ve standart dışı yapılaşmanın önüne geçilir. Denetimler gerektiği gibi ve kurallara uygun biçimde gerçekleştirilir. Yapılarda kullanılan malzemeye ek olarak, proje çizimlerinden şantiyede yapılan çalışmalara kadar bütün işçilik de kanunlarda belirtilen standartlara uygunluk açısından denetlenir.

Yapı Denetim Sistemi, yapılarda ortaya çıkan hasarlar nedeniyle zarara uğramış insanların haklarını da korur, ortaya çıkabilecek zararın tazminini sağlar.


Kaynak:

► emo. org.tr
► torosyapidenetim