Yüksek Lisans ve Doktora Nedir, Ne Değildir?

Çevremizde yüksek lisans ve doktora kelimelerini çok duymuşuzdur. Hatta bizim de lisans eğitimini bitirdikten sonra yüksek lisans ve doktora yapmak isteyenlerimiz veya yapanlarımız vardır. Peki tam olarak bunların ne olduğunu biliyor muyuz? Yüksek lisans ve doktora arasındaki fark ne? Sizde lisans eğitiminizden sonra eğitiminize bu şekilde devam etmek istiyor ve nasıl yol alacağınızı bilmiyorsanız bu yazımız tam size göre.

A- A+

18.10.2013 tarihli yazı 331413 kez okunmuştur.

Günümüzde eğitimin önemi tartışılmaz. Artık sadece lisans mezunu olmak yetmiyor. Kimi eğitim hayatına devam etmek ve alanında uzmanlaşmak kimi de iş hayatında yükselmek için mutlaka yüksek lisans veya doktora eğitimi almayı tercih ediyor. Üstelik talep oldukça fazla olduğu için özel üniversiteler çalışanlar için işten sonra gidebilecekleri, akşam saatlerine denk gelen pek çok yüksek lisans programı için seçenek sunuyorlar.

Geçmişe baktığımızda yüksek lisans ve doktora daha çok akademik kariyere giden yolda bir basamak olarak görülüyordu ve kariyerine akademik hayatta devam etmek isteyenlerin tercihi oluyordu. Oysa günümüzde çeşitlenen programlar her yaştan insanlar için cezbedici oluyor.

Yüksek Lisans Nedir?

Yüksek Lisans, lisans eğitimi bittikten sonra devam edilen eğitime verilen isimdir. İngilizcesi "master" olan bir lisans öğretimine dayalı eğitim-öğretim ve araştırmanın sonuçlarını ortaya koymayı amaçlayan bir yükseköğretimdir.

Yüksek lisans eğitimi, kişinin eğitim aldığı branşta uzmanlaşması ve bu durumu bilimsel bir makaleyle (tezle) ispat etmesiyle tamamlanır. Bu eğitimin ardından kişi "bilim uzmanı","uzman hekim", "yüksek mühendis", "yüksek mimar" gibi unvanlara sahip olur.

Yüksek lisans başvurusu yapmak için ALES sınavına girip yeterli puan almış olmak ve başvuru yapılan programın gerekliliklerini yerine getirmek gerekmektedir. Adaylar Akademik Personel ve Lisansüstü Eğitimi Giriş Sınavından (ALES) başvurduğu programın puan türünde en az 55 standart puan almış olmalıdırlar. Gerekli başvuru şartlarını tamamlamış adaylar eğer bölüm talep ediyorsa yabancı dil sınavına tabi tutulur yada yabancı dil yeterliliklerini gösterir belgeler talep edilir.

►İlginizi Çekebilir: Yurt Dışında Yüksek Lisans Yapmaya Ne Dersin?

►Tezli yüksek lisans programının amacı, öğrencinin bilimsel araştırma yaparak bilgilere erişme, bilgiyi değerlendirme ve yorumlama yeteneğini kazanmasını sağlamaktır. Branşlaşmak istediği alandaki öğretim programı, toplam en az 21, en çok 30 kredi olmak koşuluyla zorunlu ve seçmeli en az 7 adet ders, bir seminer dersi ve tez çalışmasından oluşur.

►Tezsiz yüksek lisans programının amacı, öğrenciye mesleki konuda derin bilgi kazandırmak ve mevcut bilginin uygulamada nasıl kullanılacağını göstermektir. Tezsiz yüksek lisans programını tercih edenler çoğunlukla iş dünyasından gelenler olduğu için dersler genelde ikinci öğretim olarak uygulanır. Tezsiz yüksek lisans programları toplam 30 krediden az olmamak koşuluyla en az 10 adet ders ile bitirme projesi dersinden oluşur. Bitirme projesi dersi kredisiz olup başarılı veya başarısız olarak değerlendirilir. Öğrenci, bitirme projesinin alındığı yarıyılda projesine kayıt yaptırmak ve yarıyıl sonunda yazılı bir rapor vermek zorundadır. Üniversitenin ilgili senatosu tarafından belirlenen esaslara bağlı olarak tezsiz yüksek lisans programının sonunda yeterlik sınavı uygulanabilir.

►İlginizi Çekebilir: Yurtdışı Yüksek Lisans Burs Rehberi

Doktora Nedir?

Doktora programının amacı, öğrenciye bağımsız araştırma yapma , bilimsel olayları geniş ve derin bir bakış açısı ile irdeleyerek yorum yapma ve yeni sentezlere ulaşmak için gerekli adımları belirleme yeteneği kazandırmaktır.

Doktora, bir lisans veya yüksek lisans programını bitirdikten sonra o bilim dalında sınav ve bilimsel bir eserle erişilen bir derece veya basamaktır.

Üniversiteyi bitirdikten sonra akademik kariyer yapmak isteyenler yüksek lisansını da tamamladıktan sonra Doktora Programı'na başvururlar. Ancak sadece lisans programını tamamlayanlar da başvuru yapabilirler. Buna, Bütünleşik Doktora Programı ya da Birleştirilmiş Doktora Programı denir.

Genellikle dört yıllık lisans eğitimi sonrası, akademik unvan anlamında yüksek eğitim aldığı kurumda bir eğitimci olabilme statüsüne yükselebilmek için kişinin kendi branşında uzmanlaşması ve bu durumu bilimsel bir makaleyle (tezle) tanımlayarak tamamlaması, yani kişisel unvan olarak akademik açıdan doktor, doçent veya profesör olma sürecinin tamamı olarak da tanımlanabilir.

►İlginizi Çekebilir: Renault Foundation Yüksek Lisans Burs Programı

Doktora'nın amacı öğrenciye bağımsız bir şekilde araştırma yapabilme, bilimsel konuları derin bir şekilde inceleyip yorum yapabilme ve yeni sonuçlar elde edebilmek için yöntemler belirleyebilme yeteneği kazandırmasıdır. Doktora programının başarıyla tamamlanmasından sonra öğrenci Doktora Diploması ve “Doktor” ünvanı kazanır. Bu ünvanın evrensel literatürdeki karşılığı PhD (Doctor of Philosophy) dir. YÖK'ün (Yüksek Öğretim Kurulu) belirlediği şartlara göre doktoraya başvurmak için lisans mezunu olarak başvuruyorsanız eğer ALES’ten en az 70 puan, yüksek lisans mezunu olarak başvuruyorsanız da en az 55 puan almanız gerekmektedir. Ayrıca ÜDS'den (Üniversitelerarası Kurul Yabancı Dil Sınavı) 55 puan ya da YÖK'ün kabul ettiği başka bir dil sınavından benzer puan almanız gerekmektedir. Bunlar olmazsa olmaz şartlardır. Ancak üniversiteler ek koşullar sunma hakkına da sahiptir. YÖK'ün belirlediği şartlarla başvuruları kabul eden üniversiteler olduğu gibi ayrıca referans mektubu, lisans ya da yüksek lisans diploma derecesi, mülakat gibi şartlar sunan üniversiteler de vardır. Bunun için duyuruları dikkatli bir şekilde takip etmeli bütün şartları yerine getirdiğinizden emin olmalısınız.

Devlet ve vakıf üniversitelerinin farklı alanlarda doktora programları mevcuttur. Bu programlara başvuru tarihleri, şartları ve başvuru için gerekli koşullar enstitü web sitelerinde duyurulmaktadır.