DC Motorlar için IC Sürücü Seçimi

Elektrik motorlarında sürücü seçimi yapılırken dikkat edilmesi gereken bazı parametreler vardır. Bu sayede motorda meydana gelebilecek arızalar önlenir. DC motorlar için IC sürücü seçiminde akım ve gerilim değerleri, motorun dönme hızının kontrolü ve motorun izlenmesi gibi pek çok etken parametre vardır. Peki bir DC elektrik motor için IC sürücü seçimi yaparken nelere dikkat edilmelidir? Gelin beraber inceleyelim.

A- A+

26.12.2018 tarihli yazı 9389 kez okunmuştur.

Elektrik devreleri veya sistemleri tasarlanırken elektrik devresine entegre edilen motorun kontrol edilmesi gerekir. Bu sistemin tasarımı elektromekanik cihazlar, robotlar, endüstriyel makineler, elektrikli araçlar ve daha birçok cihaz için yapılır. Cihazlarda yer alan motor bir sürücü vasıtasıyla kontrol edilir. Böylece sistemde arıza olması engellenir.

Motorda sürücü seçimi yapmak için öncelikle kullacağımız motor tipini belirlemek gerekir. Bu yazımızda DC motor (Doğru Akım motoru) için sürücü seçimini inceleyip bir sonraki yazımızda ise Step motoru inceleyeceğiz. İnceleyeceğimiz iki motor da düşük ve orta gerilimler için uygun motor seçimleridir.Rotasyonel hareketler gerektiren bir sisteme sahipsek fırçalı bir DC motor veya bir step motoru kullanılması işlevselliği yeterli ölçüde sağlayabilir.

DC motorda motorun dönme işlemini gerçekleştirmesi için H köprüsü veya tam köprü olarak adlandırılan sistemler kullanılır. Tam köprü motorun ileri veya geri yönde dönmesini ve devre dışı bırakılmasını sağlar. Fırçalı DC motor için kullanılan IC sürücüler devrede tam köprünün etrafında konumlandırılır.

Gerilim ve Akım Değerleri Nasıl Olmalıdır?

Sürücü seçiminde cihaza uygun gerilim ve akım değerleri kullanılması önemlidir. Kullanılan çoğu cihaz geniş bir gerilim aralığına sahip olduğu için uygun gerilim değerinin bulunması zor değildir. Sürücü seçiminde sadece yeterli gerilim ve akıma sahip cihaz seçimi uygun bir seçim olmaz. Seçim yapabilmek için birkaç ayrıntıya daha dikkat edilmesi gerekir.

►İlginizi Çekebilir: DC Motorlar Nasıl Çalışır? 1 |ElektrikPort Akademi

Motor sürücü akımı tam köprü transistörlerinde belirli bir dirençte güç üretimi sağlar. Oluşan güç V=I²×R formülü ile hesaplanır. Üretilen gücün tamamı işe dönüştürülemez ve güç kaybı oluşur. Güç kaybı sistemde ısınma meydana getirir ve çok fazla ısınma olması istenmez. Geniş akım aralığına sahip bir ürün seçmek daha uygundur. Ancak, sistemin termal tasarımının bu seçime uygun olacak şekilde olması gerekir. Bu nedenle sisteme mekanik bir ısı emici entegre edilmezse daha düşük dirence sahip bir sürücü seçilerek güç dağıtımı dengelenebilir.

Motor Kontrolü

Motorun kontrol edilmesi için H köprüsü gereklidir. IC motor sürücüsü, H köprüsü ile kontrol sinyalleri arasındaki arayüzü basitleştiren basit bir devreye sahiptir. Farklı arayüzler arasında uygulama açısından en uygun olanı seçilmelidir. Birkaç örnek inceleyecek olursak;

►MAX14872 (Maxim)

Sürücü ileri ve ters rotasyon durumlarında lojik seviye girişi yapılabilmesi ve cihazı kapatmak için kullanılan etkinleştirme pimine sahiptir. İleri ve geri pimlerde düşük lojik seviye girişi motorun frenlenmesi halinde hızlı bir şekilde durmasına neden olur.

►İlginizi Çekebilir: Doğru Akım Motorları 1. Bölüm |ElektrikPort Akademi

► BD6220F (ROHM)

Bu sürücü ise ileriye doğru bir dönüşte bir girişe, ters dönüş için bir girişe ve motordaki gerilimi kontrol eden bir VREF pimine sahiptir. Motor gerilimini belirleyen darbe genişliği motorda hız kontrolünü sağlar. PWM sinyali darbe genişliğini değiştirir. Böylece motor sargısına uygulanan ortalama gerilim değeri hesaplanır.

► MC33HB2001 (NXP)

Motorun dönüş kontrolü için gerekli olan lojik seviye girişlerine sahiptir. Cihazı yapılandırmak ve izlemek için SPI barası da bulunan bir sürücüdür.

►İlginizi Çekebilir: Motor Sürücüleri 1. Bölüm|Güç Elektroniği Anahtarlama Elemanları

Hangi Sürücüyü Seçmemiz Gerektiğini Nasıl Belirleriz?

Verilen son sürücü örneğinde belirtildiği gibi motor sürücü IC’leri sadece lojik giriş sağlamaz. Aynı zamanda sistemdeki motorla ilgili bilgileri de bilmenizi, motoru izlemeyi ve yapılandırmayı da sağlar. Örneğin, MAX14872 aşırı akımda veya aşırı termal ısınma durumunda sistemin kapanmasını belirten tek bir arıza pimine sahiptir. Ancak MC33HB2001 sürücüsü ise on iki adet arıza belirleyebilir.

►İlginizi Çekebilir: DC Motorların 4 Türü ve Özellikleri

Tek hata pimine sahip sürücülerin geri bildirimleri de daha az olmaktadır. On iki adet durum belirlemek de çoğu uygulama için fazla sayıdadır. Bu nedenle en uygunu, üç veya dört adet en önemli bilgileri ileten sisteme sahip sürücülerin seçilmesidir.

Kaynak:

►Allaboutcircuits